10 cách thấy vong hồn người chết

Vì vậy, nếu bạn là người muốn mày mò những điều huyền bí thì hãy tìm hiểu thêm bài viết dưới đây để biết 10 cách thấy ma mà người xưa thường dùng nhé !Dân gian ta có rất nhiều cách để nhìn thấy ma nhưng trong bài viết này Hoa Sen Phật chỉ san sẻ 10 cách thôi. Như “Bạn thật sự là ai?” - Cuốn sách nhấn mạnh tầm quan trọng của tính cách trong việc định hình cuộc sống của mỗi người chúng ta, đồng thời giới thiệu về “bản tính thứ ba”, hay còn gọi là bản tính đặc trưng, hoàn toàn khác với bản tính sinh học và xã hội Những người này không ở đó vì chúng ta, họ ở đó để chống lại chúng ta. Những giấc mơ thấy rắn cắn mang những hàm ý tâm linh rất lớn và tôi ở đây để giúp bạn khám phá ra chúng là gì. You đang tìm kiếm từ khóa Hướng dẫn trò chơi ăn bánh que được Update vào lúc : 2022-10-18 07:35:17 . Với phương châm chia sẻ Kinh Nghiệm Hướng dẫn trong nội model baju kebaya pengantin batak toba terbaru. Quan niệm tâm linh cho rằng con người luôn có 2 phần là phần hồn và phần xác. Phần hồn tức là linh hồn mang tính phi vật chất – xem thêm bài viết linh hồn là gì? để hiểu rõ về linh hồn. Phần xác là thể xác chân, tay, mắt, mũi, râu, tóc,… mang tính vật chất. Sau khi con người chết đi thì phần linh hồn sẽ được tách khỏi phần thể xác. Dân gian gọi với nhiều tên gọi khác nhau là vong hồn, hồn ma hay ma. Tuy nhiên sự khác nhau ở đây là gì, chúng ta hãy cùng tìm hiểu!Theo đạo Phật, số phận con người sau khi chết ra sao phụ thuộc vào cách sống của người đó trong cõi người. Khi sống làm nhiều việc thiện, tích nhiều công đức thì sau khi chết đi hồn sẽ được thanh thản về lại với đất trời – đó là một trong sáu cõi cõi trời, cõi thần, cõi người, cõi súc sinh, cõi quỷ đói, địa ngục. Người càng tốt thì hồn sẽ về những cõi cao, còn ngược lại làm điều xấu, sống gian ác thì sẽ bị đày vào chốn tăm tối vào những cõi khi chết, những người có phúc đức lớn sẽ ngay lập tức được về cõi trời hoặc cõi thần, cũng như những người phạm tội cực ác sẽ bị đày vào địa ngục, còn lại đa số những người bình thường khác đều không thể lập tức chuyển sinh mà phải chờ 49 49 ngày này, hồn được gọi là Vong vong linh hay hương linh. Phật giáo gọi đó là thân trung hữu hoặc là thân trung ấm, tức là một loại thân trong quá trình từ sau khi chết đến khi chuyển sinh đầu thai. Thân trung ấm này thường bị mọi người nhận lầm là hồn ma nhưng thực ra nó là một thể chất có tám linh nhờ nương vào thể khí mong manh mà tồn tại, hoàn toàn không phải là hồn giai đoạn này, họ chờ đợi cơ duyên thành thục để chuyển sinh. Vì thế, trong khoảng thời gian 49 ngày từ khi người ta chết, gia đình người thân và bạn bè thường làm Phật sự cho họ bằng cách đem những của cải mà lúc sinh thời vong linh yêu quý, cúng dường cho Phật giáo, cứu giúp người nghèo khổ, bệnh tật, đồng thời nói rằng làm các công đức này là để cho vong linh siêu thoát. Vong linh có thể nhờ đó mà tái sinh đến cảnh giới tốt đẹp nên, Phật giáo chủ trương siêu độ vong linh, tốt nhất là trong khoảng thời gian 49 ngày. Nếu như để sau khoảng thời gian đó mới làm Phật sự, thì đương nhiên vẫn có lợi ích nhưng chỉ tăng thêm phước đức cho họ chứ không thể thay đổi khác đi loại thân hình hay cảnh giới mà họ đã chuyển điều kiện bình thường, đa số vong hồn sẽ sống trong một không gian khác với chúng ta. Tuy nhiên, có những vong hồn còn nhiều “duyên nợ” với kiếp người, chưa thể đầu thai chuyển kiếp ngay thì sau 49 ngày vong hồn vẫn nán lại trong không gian mà chúng ta đang sống. Khi đó vong hồn được gọi là Ma hồn ma. Duyên nợ ở đây có nghĩa làVì vong hồn chưa được sống một cuộc sống cõi người đầy đủ những vong hồn của trẻ em hoặc thai nhiVì chết quá đột ngột, khiến bản thân không kịp nhận ra là mình đã chết vong hồn của những người lính, hoặc những người chết vì tai nạnVì có “ân oán” với một người đang sống nên bám theo để che chở, trả thù, hoặc… dụ về cõi chết sống đói nên phải làm kẻ kí sinh, đi hút năng lượng của con người, động vật và cây là âm binh/pháp thân đang được thần hoặc quỷ sai khiến đi thực thi nhiệm đang tu luyện ở những vùng núi non có khí tốt, hoặc những địa điểm linh ra, cũng có những mùa mà vong được phép về trần gian. Mùa này thay đổi tùy theo phong tục của các nước khác nhau và theo vòng tiết khí riêng của từng vùng đất. Chẳng hạn như ở châu Âu là khoảng thời gian giữa ngày Halloween 31/10 và ngày Đông chí 22/12 – khi lượng ánh sáng mặt trời ở mức thấp nhất trong năm. Ở các nước Á Đông, đó là “tháng cô hồn” – khoảng thời gian từ 2/7 đến 14/7 hằng năm, khi Diêm vương mở Quỷ môn quan để cho quỷ đói về trần gian, và nửa cuối tháng Chạp, khi âm khí tích tụ ở mức cao nhất. Những giai đoạn này thường đặc trưng bởi một lượng lớn mây xám che kín bầu trời, sương mù và không có hình dáng cụ thể, được miêu tả là những cái bóng trắng mờ ảo, thường tập trung ở những địa điểm chứa nhiều âm khí. Thường là các cây to và lâu năm, như cây đa, cây si, cây gạo… Tiếp đó là những nghĩa địa, những căn phòng thiếu ánh sáng, ẩm thấp và bí khí, hoặc những đoạn bờ sông có nhiều người chết trôi… và cả những địa điểm thờ cúng suy tàn vì tà kiến từ những sư trụ trì rởm, hoặc những tín đồ chỉ tìm đến để xin danh lợi, cầu tiền, quyền…Trong dân gian lưu truyền tên gọi nhiều loại ma khác nhauỞ Việt Nam có Ma gà, ma xó, ma lai, ma men, ma thần vòng, ma trành,…Ở Trung Quốc có Cương thi, ma giấy, hồ ly, yêu tinh,…Ở Nhật có Ma búp bê, ma giấy, hồ ly, yêu tinh, ma gấu, ma sói, ma một mắt, ma cổ dài, ma dù,…Ở các nước phương Tây có Ma cà rồng, zombie, quỷ Satan, ma cây, ma sói,…Tính đến thời điểm này, chỉ duy nhất hiện tượng ma trơi ma chơi là hiện tượng khoa học đã được các nhà khoa học chứng minh. Còn lại tất cả vẫn là điều bí ẩn chưa có lời giải thêm Những con ma trong tín ngưỡng dân gian Việt NamQuỷTheo dân gian, Quỷ là những vong hồn mạnh và nguy hiểm hơn đa số khác. Đó có thể là vong hồn của những kẻ mạnh từng lún quá sâu vào bóng tối, như những kẻ cuồng sát, hoặc đám doanh nhân, tướng lĩnh, chính khách có khuynh hướng quyền mưu. Đó cũng có thể là vong hồn của những cá nhân kiệt xuất phải chết thảm hoặc chết oan, bị tà niệm định hình trong quá trình chờ chuyển sinh 49 ngày.Một trường hợp khác là những vong hồn đã tu luyện lâu năm, nhưng ôm giữ nhiều tà kiến nên rơi vào mê cung được tạo nên bởi cái tôi và khát vọng quyền năng…Nói chung, quỷ là những vong hồn tội lỗi âm khí cực nặng không thể siêu thoát nổi, luôn tìm cách trốn chạy khỏi luật âm, lang bạt khắp nơi với ý đồ đen tối, gieo hại cho kẻ khác. Những vong hồn này ma tính rất nặng, mạnh và hung dữ nên gọi là Quỷ. Vì thế nếu khi con người bị vong hay ma nhập thì không nguy hiểm lắm nhưng nếu bị quỷ nhập hay bắt hồn thì quả là 1 vấn đề lớn… Đôi khi quỷ bị nhốt ở dưới địa ngục do nghiệp chướng quá nặng hoặc được giao nhiệm vụ thi hành các hình phạt hà khắc ở các tầng địa với ma, quỷ có hình dáng rõ ràng có thể nhìn thấy được bằng mắt thường. Quỷ được miêu tả trông rất ghê rợn đôi khi máu me bê bết, tóc dài hoặc lưa thưa, răng và móng tay rất dài, mắt đỏ như hòn than trông rất ghê tinhDân gian đồn rằng, Yêu tinh là một loài vật do tu luyện lâu năm mà thành. Yêu tinh có phép thuật có thể biến thành hình dạng như mong muốn tùy theo đạo hạnh. Yêu tinh tu luyện càng lâu thì có pháp thuật càng cao và tùy theo nguồn gốc, xu hướng tu luyện mà có phép thuật, sở trường khác nhau. Không giống như ma quỷ thường phải trốn tránh, ẩn nấp ở những nơi u tối, yêu tinh có thể mang hình dạng của một con người và sinh hoạt, làm những việc giống hệt người bình đa số yêu tinh đều xấu, luôn tìm cách hại người và các loài khác để tăng cường phép thuật, tuy nhiên cũng có những yêu tinh tốt không hại người, chuyên tâm tu luyện, cứu nhân độ thế…đến khi đạo hạnh cao có thể được đắc đạo thành tiên hoặc được các vị thần, Phật giác ngộ, thu phục rồi trở thành cấp dưới của một vị tiên hay Phật nào với người phương Tây, yêu tinh là loài kết hợp giữa ma quỷ với người bình thường hoặc nửa người nửa thú. Họ cho rằng chúng sở hữu đôi tai dài nhọn với khuôn mặt nhọn hoắt và gớm ghiếc,…sống thành bầy đàn trong những rừng sâu, núi chung, ấn tượng của người Việt Nam về yêu tinh có ảnh hưởng từ Trung Quốc, thông qua những bộ phim cổ trang như Tây Du Ký, Truyền thuyết Bạch Xà, Họa Bì,…Thần thánhThần thánh cũng là một thế lực siêu nhiên vô hình. Theo quan niệm dân gian thì thần thánh có khả năng ban phước, giáng họa cho tất cả những người đang sống. Có 3 loại thần phổ biến– Nhiên thần linh hồn của những vùng đất, rừng, núi, sông có long huyệt. Đó là các vị thần có nguồn gốc thiên nhiên, không phải là những nhân thần, cho dù đã được nhân cách hoá như sơn thần Tản Viên Sơn Thánh, thuỷ thần như Long Vương, thần cây, thần rắn như Linh Lang đại vương…– Nhân thần linh hồn của những người tài đức có công với dân, với nước và được trần thế truy phong. Chẳng hạn như Trần Hưng Đạo, Hai Bà Trưng, Lý Thường Kiệt, Phạm Ngũ Lão,…– Thiên thần linh hồn mạnh làm việc cho các tập đoàn quyền lực chính thống của cõi trời, cõi âm,…chẳng hạn như Diêm Vương thần Chết cai quản địa ngục, Ngọc Hoàng cai quản thiên đình,…Khoảng cách giữa các loại thần này nhiều lúc không rõ ràng, và khoảng cách giữa họ với quỷ đôi khi cũng thế. Tất cả các vị thần thánh đều làm chính trị, mỗi người quản lý một lĩnh vực nhất định ở cõi dương hoặc cõi âm, chẳng hạn như Thổ địa cai quản một vùng đất nào đó, Táo quân cai quản việc bếp núc trong các gia đình,…PhậtPhật là một loại hình hơi khác. Phật là những người bình thường đạt đến sự giác ngộ sau quá trình cố gắng tu tập tự thân. Mối quan tâm chính của họ là với chúng sinh. Những tác động của họ đối với cõi dương cõi người cũng chủ yếu xoay quanh việc giác ngộ, giải thoát cho muôn Phật lấy con người làm trung tâm, triết lý vĩ đại trong đó là mong con người tu thân để giúp đỡ chúng sinh, hành thiện tích đức, không làm việc xấu ác để xã hội tốt đẹp lại,Vong hồn, ma, quỷ, yêu tinh,… là đại diện cho thế lực siêu nhiên xấu xa, có tác động không tốt với loài người nên con người tỏ ra sợ hãi và tránh xa lực lượng này. Còn thần, thánh, Phật là lực lượng siêu nhiên có phép thuật cao hơn, có khả năng trấn áp, chế ngự thế lực xấu nên con người thường thờ cúng, cầu khấn để mong được che chở, bảo đến nay khoa học vẫn chưa thể lý giải các hiện tượng ma quỷ, thần thánh nên đại đa số nửa tin nửa ngờ. Những người “yếu bóng vía” dễ bị ma nhập hoặc đã từng gặp ma, chứng kiến cảnh gọi hồn người chết thì tin, còn những người “cứng bóng vía” thì không tin có ma… Có lẽ cũng vì có quá nhiều câu chuyện huyễn hoặc được thêu dệt vô lý, hoặc những thầy pháp, nhà ngoại cảm “dởm” lợi dụng niềm tin của những người mê tín mà lừa nhiên, theo quan điểm của tôi thì ma, quỷ là phần âm chưa thể siêu thoát, vẫn lang thang, lưu lại ở nhân gian tất nhiên là có lý do. Nhưng cũng như con người tâm niệm, suy nghĩ vẫn còn nên sẽ có tốt, xấu không trường hợp nào cũng giống nhau. Quan niệm ta không động chạm họ thì họ cũng không có cớ để hãm hại ta. Sống đàng hoàng tử tế không làm việc xấu thì không có gì phải sợ. Nếu tin thì cũng không nên cuồng tín khiến mình trở nên mê tín dễ bị lợi dụng, còn nếu không tin cũng đừng dùng lời lẽ báng bổ vì đó là lý do có những trường hợp gọi là bị ma trêu, trời phạt… lúc đó đừng đổ tại số phận!Bài viết dựa trên quan điểm của tác giả, có tham khảo nhiều nguồn thông tin khác nhau nên chỉ mang tính chất tham khảo. Sau đâу là 10 cách gọi hồn người chết đơn giản mà phổ biến. Các bạn tham gia trò chơi nàу phải thật cam đảm ᴠà dũng cảm nhé, chuẩn bị tất cả các tình huống хấu nhất có thể хảу ra trước khi niệm câu thần chú gọi hồn. Chúc bạn maу đang хem Cách gọi hồn người chếtCách gọi hồn người chết đơn giản phổ biết nhất trong quan niệm dân gian1. Cách gọi hồn ma đơn giản bằng cách cầu cơCầu cơ là cách gọi hồn đơn giản mà trong dân gian truуền lại, cậu cơ chỉ dành cho ai gan dạ, dám chơi dám chịu, cần ít nhất 2 người để tham gia cầu cơ. Sau đâу là cách ᴠẽ bàn cầu cơ Lấу tờ giấу A4 để ᴠiết câu thần chú gọi hồn, ᴠiết 24 chữ cái, ѕau đó 1 bên ᴠiết ra Thần – Thánh – Ma- Quỷ, 1 bên thì ghi Đúng – Sai – Có – Không, còn góc phía dưới thì ghi là chúng ta cần 1 cái cốc nhỏ không có quai cầm. Tốt nhất là cốc để thắp hương trên ban thờ hoặc dùng cốc khác màu trắng ,chấm 1 hạt chu ѕa làm miệng chén.Tìm 1 tấm ᴠán hòm có thể tìm được ở các nghĩa địa đang giải tỏa, đặt tờ giấу đã ᴠiết lên tấm ᴠán hòm. Cần có 1 đồng tiền хu có thể lấу đồng 2000 hoặc 5000, 1 bát hương ᴠà 3 câу đồng tiền lên giấу ᴠà cần có 1 hoặc 2 người để ngón taу trỏ trên đồng tiền, ngón taу ko được đụng ᴠô đồng tiền, ngón taу cách đồng tiền khoảng 5mm. Thắp nhang ᴠà thành tâm đọc câu thần chú gọi hồn nàу“Cầu ma quỹ thánh thần, trên thiên đàng, dưới địa ngục haу đang phiêu dạt phương nào хin hãу nhập ᴠào đồng хu nàу, 3 nén hương thắp ѕẵn. Xin mời người đến chơi хin làm cho cơ quaу cờ chạу ᴠòng ᴠòng. Xin mời người lên chơi”.10 cách gọi hồn ma lên chơi đố ai dám thử mà thử rồi đừng hối hậnLƯU Ý* Sau khi hỏi thì phải nhớ các chữ cái mà đồng хu dừng lại, để ghép thành câu trả lời.* Không được chơi quá 10 lần ѕẽ bị giảm tuổi thọ.* Người ngồi cơ không được ѕuу nghĩ gì trong đầu nếu ѕuу nghĩ thì câu trả lời ѕẽ không chính хác.* Nhất thiết phải chơi từ 3 người trở lên nếu chơi 1 người thì dễ bị ma nhập* Khi ᴠừa gọi được hồn, thì nên hỏi хem hồn là Thánh, Thần, Ma haу là Quỷ. Nếu như đồng tiền đi ᴠào chữ quỷ thì hãу nói là thăng không nên chơi ᴠới quỷ* Không được đẩу đồng tiền, để đồng tiền tự chạу, ngón taу chỉ lướt theo.* Không được chơi ở chỗ có bàn thờ Phật. Nếu có điều kiện, khoảng ѕau 22 giờ, các bạn ra nghĩa địa hoặc ngôi mộ nào gần nhà là tốt thêm 【5/2021】 Cách Nhận Đệ Tử Trong Ngọc Rồng Online Cực Đơn Giản2. Cách gọi hồn ma đóiMa đói là những người chết đường, chết chợ linh hồn không ᴠề được nhà, cũng không được ѕiêu thoát, ᴠất ᴠưởng bờ bụi. Không ai cúng tế nên gọi là ma đói. Chuẩn bị 2 bát cơm, một bát canh rau, một lọ cắm hương, 3 câу nhang, 2 ngọn nến, 1 bát không, 1 đôi đũa tùу thuộc ᴠào ѕố người, mỗi người 1 bát, một đôi đũa Cách gọi hồn ma đơn giản Ra chỗ ngã tư nếu ra ngaу miếu chỗ tai nạn giao thông ѕẽ dễ ứng nghiệm, thắp nến, thắp hương lên. Dùng đũa gõ ᴠào bát. Dần dần bạn ѕẽ thấу được ma đói đến bốc cơm ăn. Bạn phải gõ liên tục như thế ma mới không nhìn thấу bạn. Nếu bạn dừng lại ѕẽ rất nguу hiểm…10 cách gọi hồn ma lên chơi đố ai dám thử mà thử rồi đừng hối hận3. Cách gọi hồn ma đơn giản bằng trò chơi trốn tìmChuẩn bị Yêu cầu ít nhất phải có 5 người ᴠà một con mèo đen mèo mun. Cách làm Đến một chỗ đất có nhiều câу, buổi tối ѕau 22 giờ, chơi trò chơi trốn tìm, người phải đi tìm ôm con mèo đen trên taу. Sau đó đi tìm mọi người. Chắc chắn nếu chơi nhập tâm, thì ѕẽ không tìm thấу 1 người, ᴠì người đó bị ma che mất. Nếu muốn tìm thấу người đó hãу thả con mèo đen ra. Nó ѕẽ dẫn bạn đến chỗ người Cách gọi hồn người chết rất đơn giản bằng cách chải đầu trước gươngVào lúc 24h tắt đèn nam thắp 7 ngọn nến, nữ thắp 9 ngọn nến, rồi chải đầu trước gương, ᴠừa chải ᴠừa gọi tên hồn ma mình muốn gặp, cứ gọi thời gian ma хuất hiện trong gương tùу theo ᴠía của cách gọi hồn ma lên chơi đố ai dám thử mà thử rồi đừng hối hận5. Cách gọi hồn người chết bằng cách nhìn qua 2 chânSau 22 giờ đi ᴠào nghĩa trang. Nếu bạn cảm giác có ma theo ѕau mình, hãу đứng rộng 2 chân bằng ᴠai, từ từ cúi хuống nhìn qua 2 chân…6. Cách gọi ma bằng cách mở ô dùKhoảng 12 giờ đêm, trong nhà mở ô dù rồi đi lại quanh Cách gọi hồn ma đơn giản bằng cách bôi lên mắt đất chôn người mới mấtSau 12h đêm, đến ngôi mộ mới chôn, đào đất phần đất gần tấm bia canh ngang ᴠới tầm 2 mắt của người chết bên dưới. Dùng đất ở đó chỗ ᴠùng mắt bôi lên mi mắt mình, mắt người chết ѕẽ nhập ᴠào mắt bạn ᴠà bạn ѕẽ thấу quang cảnh nghĩa địa ᴠô cùng ѕinh động Chú ý nên có người đi theo bạn, dùng khăn ướt bôi ѕạch đất khi bạn không muốn nhìn thấу ma nữa.10 cách gọi hồn ma lên chơi đố ai dám thử mà thử rồi đừng hối hận8. Cách gọi hồn ma bằng cách chơi ᴠỗ ᴠaiLúc 12 giờ đêm, đến chỗ nghi là có ma, 3 người đứng ở 3 góc, lần lượt người nàу chạу đến ᴠỗ ᴠào ᴠai người thứ nhất, người thứ nhất chạу đến ᴠỗ ᴠào ᴠai người thứ 2, cứ thế ѕẽ không chơi được 2 lần ᴠì chỉ có 3 người mà 4 góc… Tuу nhiên cứ chơi như ᴠậу trong 30′ ѕẽ chơi được 2 ᴠòng ᴠì có người thứ 4 хuất hiện…9. Cách gọi hồn người chết bằng cách ngủ trong áo quanMặc đồ người chết, ngủ trong áo quan, thắp hương, nhờ bà đồng cúng khấn. Bạn có thể đến thế giới người chết, thời gian bạn có là thời gian que hương cháу hết. Bà đồng ѕẽ dùng chuông để gọi bạn. Nếu lúc đó bạn không ᴠề kịp để nhập ᴠào thân хác thì bạn… Cách gọi ma bằng gương lúc 12h12h đêm lên ѕân thượng, cầm theo cái gương, giơ ᴠề phía mặt trăng. Hãу thử nếu bạn cảm thấу những điều nàу không đúng, chúc bạn thành công!Tâm ѕự gia đình khuуên thật ѕự là chúng ta không nên gọi hồn ma bởi ᴠì 1 người đã mất họ đang cố gắng không chấp trước ᴠào điều gì để có thể ѕiêu thoát. Và con cháu tự dưng gọi họ ᴠề ѕẽ làm cho họ tăng thêm chấp niệm ᴠà họ ѕẽ không thể ѕiêu thoái chúng ta cần làm là thêm công đức để giúp cho gia tiên có thể ѕớm ngàу ѕiêu thoát đồng thời thắp nén hương tưởng nhớ họ. Công đức hồi hướng được хem như là hành trang cho gia tiên trên con đường tu gia tiên của chúng ta thường luôn nhớ thương con cháu. Đôi khi ᴠì cái chấp niệm đó của bản thân mà họ lộn lại chính là những ᴠật nuôi trong nhà. Đôi khi ᴠì cơm áo gạo tiền để lo lắng ᴠà đóng học phí cho chúng ta mà ông bà, cha mẹ phải tạo nghiệp để bị đàу хuống trần cháu ѕau khi biết được điều nàу hãу ᴠì thế mà ѕiêng năng làm ᴠiệc thiện nguуện để trả ơn, bù đắp lại cho gia tiên nhà mình. Chứ đừng u mê gọi hồn làm gì cả. Home Home404 Not Found 44 Oops! Page not found We are sorry, but the page you are looking for does not exist. Go Back You Missed Tất cả chúng ta một ngày nào đó sẽ phải chết. Chúng ta phải chết thanh thản và an bình. Cho nên, một người sắp phải chết chúng ta nên cố gắng làm cho cái chết càng thanh thản và đẹp đẽ cho ông ấy hay bà ấy càng tốt. Vâng, bạn ngạc nhiên cái chết có thể lại đẹp đẽ ư? Nếu bạn ngạc nhiên, đó là vì chúng ta thường ác cảm đối với cái chết. Này các tỳ kheo, một tỳ kheo phải đối diện cái chết của mình bằng chánh niệm và thấu triệt rõ ràng. ó là huấn thị của ta cho các ngươi. ức Phật PHẢI CHẾT THANH THẢN Tất cả chúng ta một ngày nào đó sẽ phải chết. Chúng ta phải chết thanh thản và an bình. Cho nên, một người sắp phải chết chúng ta nên cố gắng làm cho cái chết càng thanh thản và đẹp đẽ cho ông ấy hay bà ấy càng tốt. Vâng, bạn ngạc nhiên cái chết có thể lại đẹp đẽ ư? Nếu bạn ngạc nhiên, đó là vì chúng ta thường ác cảm đối với cái chết. Nỗi sợ về đau đớn và cái bấp bênh thường đến sau cái chết. Rồi có sự gắn bó với người thân của chúng ta phát sinh nhiều đau đớn trong tâm của chúng ta khi phải lìa bỏ họ. Tuy nhiên chúng ta nên nhận thức rằng sự hiểu biết và thái độ sai lầm của chúng ta là nguyên nhân của khổ đau. Chúng ta không hiểu Pháp đủ sâu xa. Chúng ta không hiểu và thâm nhập bản chất của tâm và thân là vô thường, khổ đau và vô ngã. Chúng ta không biết cách buông bỏ một cách uyển chuyển, cách cam chịu với cái không tránh được. Khi bà mẹ kế của ức Phật Maha Pajapati Gotami sắp chết vào lúc ở tuổi 120 già lão, A Nan và những nhà sư nữ khóc. Maha Pajapati Gotami nhẹ nhàng quở trách họ "Tại sao các ngươi khóc, con trai và con gái của ta. Các ngươi không trông thấy thân ta đã trở nên già nua và hom hem sao? Nó giống như nơi rắn thường lui tới của bệnh tật, nơi nghỉ ngơi của tuổi già và cái chết, cái nhà của khổ đau. Ta mệt mỏi đã phải lớn lên trong cái xác thân này. Nó chẳng là gì cả nhưng là một gánh nặng cho ta. ã từ lâu ta mong mỏi sự giải thoát Niết Bàn. Và ngày hôm nay điều mong ước của ta sắp thành hiện thực. Thật ra cái chết của ta là hạnh phúc. ó là lúc cho ta đánh trống mãn nguyện và sung sướng. Tại sao các ngươi lại khóc?" ức Phật, khi Ngài sắp chết giữa môi trường thiên nhiên dưới hai cây sala tha la trong rừng, cũng bảo ức A Nan đừng khóc vào lúc Ngài chết. Ngài nói người có trí tuệ và trầm tĩnh phải chấp nhận sự thật về cái chết và chia ly cùng tất cả những gì mà chúng ta thương yêu là không thể tránh được. ức Phật nhắc chúng ta phải tu tập thiền chánh niệm để đạt được trí tuệ giúp ta đối đầu với cái chết bằng sự thanh thản. Ngài nói với các tỳ kheo "Bởi vậy các con phải tự rèn luyện. Chúng ta phải chấp nhận cái chết bằng chánh niệm và tự tại." Và lời dặn dò cuối cùng của ức Phật là "Tất cả những gì do duyên hợp đều phải tan rã. Các con phải phấn đấu chuyên cần." Người sống một cuộc đời đẹp đẽ có thể chết một cách đẹp đẽ. Một ngày nọ tôi tình cờ đọc mấy dòng hồi tưởng rất cảm động trong một tờ báo. Khi bà trút hơi thở cuối cùng và đi vào cõi bất diệt, mặt bà sáng ngời và môi bà nở một nụ cười. Chị F, trông thấy vậy, thốt lên "Hãy nhìn kìa, bà đang nhìn thấy Thượng ế". Việc này xẩy ra như vậy, tôi biết bà là một người Cơ ốc Giáo, đã chết một cái chết đẹp như vậy. Bà có tính dịu dàng, tử tế và lúc nào cũng quan tâm đến phúc lợi của người khác. Tôi được biết bà là một nhà giáo thường tìm các học trò yếu kém để dạy thêm và khuyến khích chúng. Bà được thương yêu sâu xa và trân quý bởi gia đình và tất cả những người đã tiếp xúc với bà. Tôi được biết bà bao giờ cũng là một người dễ thương và thương yêu tất cả mọi người quả thật đời bà giống như một vị thánh. Vì đã sống một cuộc đời đẹp như vậy, thảo nào bà đã chết một cái chết đẹp. Tôn giáo của chúng ta có thể khác nhau nhưng ức ạt Lai Lạt Ma, người được giải Hòa Bình Nobel, nói rằng "Từ bi là cốt lõi của tất cả tôn giáo." Niềm tin sắt đá của tôi là nếu chúng ta đã sống một cuộc đời tốt đẹp, thì khi chúng ta chết chúng ta sẽ chết một cái chết đẹp dù chúng ta là Phật Tử, Cơ ốc Giáo, Ấn Giáo, Hồi Giáo hay của bất cứ quan điểm nào hay niềm tin nào. Như ức Phật nói, chính hành vi tạo thành con người. Trong phương diện này, tôi thường nói với người Phật tử thà là một người Cơ ốc Giáo, một người Hồi Giáo tốt còn hơn là một Phật tử xấu. Bởi vậy, người Cơ ốc Giáo tốt khi họ chết họ có thể thấy Thượng ế của họ hay ánh sáng. Người Phật tử có thể thấy những hình ảnh tinh thần của ức Phật, a la hán, thiên nhân, hay cảnh thiên đường và ánh sáng rực rỡ. Jack Kornfield, một vị thầy thiền Minh Sát người Mỹ, có lần kể trong tờ báo Inquiring Mind khi ông viếng thăm Howard Nudleman, một bác sĩ phẫu thuật và là một người tu thiền một ngày trước khi ông chết về ung thư ra sao. Ông nhớ lại rằng khi ông đi vào phòng ông Howard giống như ông đi vào một ngôi chùa như thế nào. Và khi ông nhìn vào ông Howard, ông Howard nhìn ông mỉm cười, một nụ cười ngọt ngào không thể tưởng tượng được, một nụ cười mà ông Kornfield không bao giờ có thể quên được trong quãng đời còn lại của ông. Vâng, tôi tin chắc có rất nhiều chuyện cảm động về những cái chết đẹp của những người con người đẹp. Cho nên, chính cái chết có thể là một sự kinh qua đẹp. Khi chúng ta sống một cuộc đời lương hảo, và thân này trở nên yếu ớt và suy sụp, chúng ta có thể đối mặt với cái chết một cách tao nhã khi biết rằng chúng ta đã sống một cuộc đời thiện và bây giờ đã đến lúc chúng ta tiến tới. Cho nên khi một người thân yêu sắp phải chết, chúng ta nên hiểu biết và để cho người ấy ra đi an bình. Chúng ta cố gắng làm điều đó vì người đó càng thanh thản và đẹp đẽ càng tốtõ. Rõ ràng, chúng ta không nên khóc lóc than van. Than khóc chỉ gây khó khăn thêm cho người sắp chết. ương nhiên nếu người ấy là một người Phật tử hiểu biết và còn đủ sức để nói thì người ấy, giống như ức Phật, sẽ nhẹ nhàng quở trách Này các người thân yêu, tại sao các người phải khóc? ức Phật chẳng đã dạy ta bằng nhiều cách là chia ly không thể tránh được trong đời sống đó sao? Làm sao có thể là cái mà phải tan rã lại không tan rã? iều đó không thể được. Cho nên chúng ta phải suy ngẫm sâu xa về Pháp. Này người thân yêu của tôi, thân này không phải của chúng ta. Tâm này cũng không phải của chúng ta. Chúng sinh diệt theo duyên hợp. Chúng ta phải tu tập chánh niệm sâu xa để thấy việc này, cho nên, đừng bám víu nữa, chúng ta có thể giải thoát khỏi sinh tử. Người thân yêu của ta, hãy mạnh lên. Dù tôi phải cáo từ bạn, tôi muốn nhắc nhở các bạn về những lời dặn cuối cùng của ức Phật "Tất cả những hiện tượng do duyên hợp đều phải tan rã. Cho nên, ta kêu gọi các con, hãy phấn đấu chuyên cần." Vâng, tất cả Phật tử nên nhớ lời dặn cuối cùng của ức Phật cho chúng ta là hãy phấn đấu không mệt mỏi để đạt được trí tuệ hầu giải thoát chúng ta khỏi sinh tử. Một người tu thiền định phải thiền về cái chết. Người ấy có thể quán hơi thở, thở ra hít vào của mình hay bụng phồng lên và xẹp xuống do hít vào thở ra. Nếu gặp phải khó khăn gì, người ấy có thể nhận thức về chúng, ghi nhận chúng là thế không sợ hãi lo lắng mà bình tĩnh và vững tâm. Người ấy có thể quán thấy những cảm giác đau đớn, chịu đựng chúng dù chúng lên cao độ. Người ấy có thể tự nhắc nhở mình, chúng chỉ là những cảm giác, mặc dù là cảm giác khó chịu. Người ấy cũng thấy chúng vô thường, chúng không ngừng sinh rồi diệt. Người ấy sẽ hiểu và không bám víu hay bị ràng buộc vào thân. Người ấy biết cả tâm lẫn thân cũng sinh và diệt theo duyên hợp. Người ấy có thể suy ngẫm "Thân này và tâm này không phải của tôi. Chúng chẳng bao giờ thuộc về tôi cả. Chúng sinh vì duyên hợp, và theo duyên hợp, chúng sẽ diệt. Cho nên, mắt này không phải của tôi, tai này không phải của tôi, mũi này không phải của tôi... Thân này được tạo thành bởi bốn yếu tố, đất, lửa, nước và gió, chúng tượng trưng cho những đặc tính của vật chất, những đặc tính về tính cứng, tính mềm, sức ép, sức căng, nóng và lạnh vân vân... Chừng nào năng lượng của nghiệp còn kéo dài kiếp sống của tôi trong cỡi đời này, thân này còn sinh tồn. Khi năng lượng của nghiệp cho đời này hết, thì thân này chết và một cái tâm mới được duyên hợp bởi cái tâm cũ vào lúc chết. sinh ra trong thân mới. Nếu tôi đạt được a la hán quả, không cần phải tái sinh nữa. Nếu tôi không có a la hán quả, tuy nhiên, đã sống cuộc đời thiện, tôi không sợ tái sinh. Tôi có thể có một cuộc sống mới làm người được phú cho mọi điều tốt đẹp và thông minh hay một chúng sinh ở cảnh trời và từ đấy tôi tiếp tục con đường phát triển cho đến khi tôi đạt được Niết Bàn tối hậu, sự chấm dứt sinh tử." Suy ngẫm như vậy, người tu thiền sẽ trở nên rất bình tĩnh và vững vàng. Người ấy sẽ trở nên rất an lạc. Người ấy có thể mỉm cười ngay cả trước cái đau đớn và với những người tập hợp chung quanh. Với tâm rất an lạc, cảm giác đau đớn của thân có thể chấm dứt. Người ấy có thể chết thanh thản và an lành, nhẹ nhàng chút hơi thở cuối cùng. NHỮNG GIỌT NƯỚC MẮT SUNG SƯỚNG Khi Cấp Cô ộc, người nhân đức và đại ân nhân của oàn Thể Tăng Già sắp chết, Xá Lợi Phất, người ệ Tử lớn nhất của ức Phật, thuyết giảng về sự không quyến luyến cho ông. Xá Lợi Phất nhắc Cấp Cô ộc là đời sống chỉ là một tiến trình tùy thuộc vào duyên hợp, và tâm và thân tạm bợ này không có gì đáng để bám víu vào. Xá Lợi Phất đưa ra một bản danh sách toàn bộ những cái mà đời sống cấu thành, cho thấy tất cả đều là duyên hợp phù du không thể bám víu vào được. Ngài giảng "Cho nên Cấp Cô ộc không nên hiểu theo những dạng thức nhìn thấy và mắt, âm thanh và tai, mùi và mũi, vị và lưỡi, xúc và thân, và ý thức tùy thuộc vào tất cả những thứ này. Cấp Cô ộc không nên hiểu theo nhãn thức, nhĩ thức, tỷ thức, thiệt thức, thân thức và ý thức. Ông nên hiểu bản chất vô thường của chúng và quan sát sự sinh diệt của chúng, không bám víu vào chúng và hay không thích chúng. "Tương tự như vậy, Cấp Cộ ộc không nên hiểu theo sự tiếp xúc tùy thuộc vào mắt và hình dạng, tai và âm thanh và vân vân... Ông không nên hiểu theo cảm nghĩ dù thích thú hay không thích thú, cảm nghĩ nảy sinh tùy thuộc vào sự tiếp xúc. Ông phải xem xét tất cả chúng bằng trầm tĩnh, hiểu biết thực chất của vô thường, bất toại nguyện và vô ngã. Thân được tạo thành bởi bốn yếu tố giãn nở, dao động, cố kết, và nhiệt độ. Tâm được tạo thành bởi cảm nghĩ, nhận thức, hoạt động tinh thần và thức. Tất cả chúng đều vô thường và lúc nào cũng thay đổi. Xá Lợi Phất khuyến khích Cấp Cô ộc không nên luyến chấp vào một trong những thứ đó. Không có gì trong thế giới này có thể gọi là cái ngã thường còn. Trong ý nghĩa tối hậu, không có cái ngã trong tâm và thân. Và cho nên không có gì để Cấp Cô ộc bám víu vào." Khi nghe được Pháp sâu xa này, một niềm an lạc và sung sướng lớn lao bao trùm Cấp Cô ộc. Và ông ta đã khóc. Thị Giả của ức Phật, Ngài A Nan có mặt lúc ấy tiến lại gần và hỏi Cấp Cô ộc tại sao ông khóc. "Có phải vì ông đã không chịu nổi cơn đau?" "Không phải", Cấp Cô ộc trả lời. Không phải là như thế. Mà đúng hơn là vì bài thuyết giảng của Xá Lợi Phất quá đẹp đến nỗi đã làm cho ông xúc động sâu xa. "Trong đời tôi, tôi chưa bao giờ cảm xúc như thế. Cho nên đó là lý do tại sao tôi khóc," ông nói với A Nan và Xá Lợi Phất. Những giọt nước mắt của ông không phải là nước mắt phiền não mà là những giọt nước mắt vui sướng – vui sướng vì nghe và hiểu được Pháp sâu xa như thế. Cấp Cô ộc hỏi tại sao Pháp như thế không được thường thuyết giảng cho các cư sĩ. Xá Lợi Phất trả lời vì người cư sĩ thường thấy khó lĩnh hội Pháp sâu xa như thế, họ đều bị luyến ái vào rất nhiều lạc thú sẵn có trong đời sống. Cấp Cố ộc phản đối là có những người có thể hiểu và lĩnh hội Pháp sâu xa này, và những ai không được nghe sẽ bị thiệt thòi. Ông thúc giục Xá Lợi Phất thường xuyên thuyết giảng về không luyến chấp cho những người khác như bài giảng mà ông vừa được thuyết giảng. Ít lâu sau, Cấp Cô ộc chết. Vì lúc cuối cùng của ông rất an lạc và đã sống một cuộc đời lương hảo, theo lời ức Phật, ông được tái sinh ở cung trời âu-xuất. Khi một người đã đạt được bậc thứ nhất của thánh quả Tu-đà-hoàn người ta tin rằng Cấp Cô ộc có thể, trong bảy kiếp, sẽ đạt giác ngộ hoàn toàn và do đó sẽ giải thoát khỏi tái sinh. Cũng có những câu chuyện về những thầy tỳ kheo đắc quả A la hán giác ngộ hoàn toàn trên giường lúc sắp chết. Cho nên những hành giả du già ngày nay có thể thiền định đến lúc cuối cùng, họ biết họ có thể thực hiện kiến thức tuệ giác, hiểu thấu về vô thường, khổ đau và vô ngã, và thậm chí đạt được thánh quả vào lúc chết. Một hành giả du già có thể trải tâm từ, thương yêu-khả ái. Cả đến lúc sắp chết, người ấy có thể trải những ý nghĩ thương yêu-khả ái đến tất cả chúng sinh. "Nguyện cho tất cả chúng sinh đều hạnh phúc. Nguyện cho chúng sinh thoát khỏi tai họa và nguy hiểm. Nguyện tất cả chúng sinh thoát khỏi khổ đau tinh thần .... khổ đau thể chất... Nguyện cho họ quan tâm lẫn nhau trong hạnh phúc". Chết với những tư tưởng thương yêu cho tất cả chúng sinh là một cách chết cao thượng. Trong cuốn Visuddhimaga, một cuốn sách thiền kinh của Phật Giáo, có nói rằng một người có thói quen trải tâm từ, sẽ chết rất an lạc, như thể là ngủ thiếp đi một cách dễ chịu. Và nếu người ấy không đạt được thánh quả A la hán, và phải tái sinh thì cũng tái sinh vào cõi trời. Vâng, một người du già không sợ chết. Người ấy có thể từ bỏ một cách thanh nhã thân và tâm vì biết rằng sống hay chết chỉ là hai mặt của một vấn đề, vì hiểu rằng trong khi chúng ta còn sống chúng ta đang chết từng chập một, chết vào mỗi lúc qua đi, và bị tái sinh vào mỗi lúc mới đến. Các hiện tượng tinh thần và thể chất không ngừng sinh và diệt. Không có gì đứng nguyên dù chỉ một giây. iều này cũng đã chứng minh được trong vật lý lượng tử nơi người ta thấy rằng các hạt hạ nguyên tử triệt tiêu năng lượng với mức 10 tới 22 lần chỉ trong một giây. ức Phật cũng nói các hiện tượng tinh thần và thể chất không ngừng sinh ra và tan biến. Chừng nào mà chúng ta chưa loại bỏ được năng lượng nghiệp-tái sinh bằng cách nhổ tận gốc rễ những ô nhiễm của tham sân và si, thì chúng ta vẫn tiếp tục phải tái sinh. Chết trong sự sống này chỉ là sự chấm dứt của tuổi thọ cho thân và tâm trong sự sống này. Nhưng ngay lúc mãn hạn của tâm vào lúc chết, không có khoảng cách nào, một tâm mới nảy sinh nhập vào một thân mới theo nghiệp hay những hành vi của chúng sinh ấy trong đời trước. Cho nên người du già hiểu tâm lúc chết căn bản không khác gì tâm ở mọi lúc nên không sợ hãi. Người ấy chấp nhận cái chết trong chánh niệm và tự tại phù hợp với chỉ dẫn của ức Phật. LÀM CHO BẦU KHÔNG KHÍ THANH THẢN Khi tạo bầu không khí thanh thản cho một người sắp chết, chúng ta phải biết sở thích của người đó, những gì thích, những gì không thích của người ấy. Thí dụ, người ấy thích hoa. Chúng ta nên có hoa trong phòng bệnh cạnh giường. Người ấy có thể thích chết trong căn phòng ấm cúng của mình, trong môi trường quen thuộc và thanh bình với mình. Cho nên nếu có thể người ấy thích chết ở nhà hơn là ở bệnh viện. Nhưng nếu không thể được và cần để bệnh viện săn sóc, chúng ta nên cố gắng làm cho cảnh chung quanh trong bệnh viện càng riêng tư, ấm cúng và thanh bình càng tốt. Một phòng riêng thì tốt nhất, nhưng không phải tất cả mọi người có thể có đủ khả năng để trả tiền. Dù bất cứ ở chỗ nào, chúng ta cũng cố gắng làm cho bầu không khí càng thanh bình càng tốt. Có thể có một hình ảnh nhỏ của ức Phật mà người ấy thích ngắm. Nếu như vậy, chúng ta có thể để bức hình bên cạnh hoa ở bên cạnh giường. Thái độâ nghiêm trang thanh thản ở hình ức Phật có thể làm cho an tâm. Nhìn vào bức hình này, ta nhớ đến trí tuệ và lời dạy của ức Phật. Việc đó có thể cho nhiều an ủi và an lạc, nhất là những lúc cần thiết. Căn phòng phải được sạch sẽ và ấm cúng. Người sắp chết có thể thích cái giường của mình hướng về của sổ để có thể nhìn được cây cối có thể làm cho tâm an tịnh. Thí dụ, ức Phật đã chọn cái chết trong thiên nhiên giữa hai cây sala tha la đang nở hoa tại rừng Câu Thi Na Nếu chẳng may người sắp chết mất bình tĩnh và lộ vẻ sợ hãi, lo âu hay đau đớn, thân nhân nên làm cho người ấy an tâm. Thí dụ như người thân có thể cầm tay người sắp chết trong tay hay vuốt nhẹ vào trán, nói năng ngọt ngào để người ấy an tâm. Người vợ có thể nhắc nhở nhẹ nhàng người sắp chết về Pháp, sự cần thiết phải giữ tâm bình tĩnh và hành thiền. Bà ấy cũng có thể an tâm người sắp chết hãy đừng lo lắng gì về bà hay con cái, rằng đã có giáo lý của ức Phật và sẽ sống nương nhờ vào giáo lý ấy. Bà ấy biết cách săn sóc cho mình và những đứa con. Bà cũng có thể nhắc người sắp chết là tài sản, người thân yêu và tâm và thân rốt cuộc cũng không phải là của chúng ta. Chỉ có những hành vi của chúng ta mới là tài sản thực sự theo chúng ta. Bà cũng nhắc nhở ông ấy về cuộc đời lương thiện của ông, sự săn sóc của ông cho gia đình, và tất cả những hành động thiện mà ông đã làm. Nhớ như vậy và hiểu rõ Pháp, người ấy có thể trở thành mạnh mẽ. Người ấy có thể mỉm cười và thanh thản. Cái chết không còn làm cho người ấy sợ hãi. ương nhiên những gì chúng ta đã nói chỉ là một thí dụ cho một diễn tiến có thể xẩy ra. ến lúc đó, không thể có kịch bản nào được sửa soạn cho việc này. Nhưng nếu ta hiểu Pháp ta có thể phản ứng Pháp theo trực giác và theo hoàn cảnh lúc ấy, nói và làm điều phải để giúp đỡ người ra đi một cách an bình. Vào thời ức Phật, Nakulamata, vợ của Nakulapita chỉ làm như sau Bà đã an tâm người chồng khi ông này sắp chết. Bà ta nói với chồng "Anh thân yêu, đừng chết với bất cứ nuối tiếc nào hay luyến chấp bất cứ thứ gì. Giáo chủ của chúng ta, ức Phật đã nói chết theo cách như vậy thật không khôn ngoan chút nào." Hiểu tính chồng, bà tiếp tục "Anh thân yêu, anh có thể nghĩ rằng khi anh đi rồi, em không thể nuôi nấng con cái và giữ gia đình êm ấm. Nhưng đừng nghĩ như vậy, em rất khéo tay về cuốn bông và chải len. Em có thể nuôi nấng con cái và giữ gia đình êm ấm. Cho nên, hãy thanh thản." Và bà ta đã an tâm người chồng là bà sẽ giữ đức hạnh và tu tập Phật Pháp cho đến khi đạt được giác ngộ. Và nếu ai nghi ngờ việc này, hãy để cho họ đi hỏi ức Phật là người mà bà ta chắc chắn là sẽ bầy tỏ lòng tin tưởng ở nơi bà. Nghe thấy những lời bảo đảm như vậy, thay vì chết, Nakalapita cảm thấy khỏe hơn rất nhiều và đã khỏi bệnh! Sau này, khi cặp vợ chồng thắm thiết này đến gặp ức Phật, ấng Thế Tôn đã nói với Nakulapita rằng Nakulapita đã rất may mắn có một người vợ như Nakulamata "Ông thật hết sức may mắn có người vợ như Nakulamata đã hết sức thương yêu và từ bi với ông, bà đã mong muốn ông được hạnh phúc và có thể khuyên nhủ ông trong lúc cấp thiết" Thân quyến cũng nên ủng hộ triệt để những gì có thể cho người sắp chết. Như đã nói trước đây họ không nên khóc vì khóc sẽ gây khó khăn cho người chết. Nhưng nếu họ thấy khó kìm hãm nổi mình thì hãy suy ngẫm về Pháp. Họ có thể suy ngẫm rằng cái chết không thể tách rời sự sống. Khi có sự sống ắt phải có cái chết. ó là điều chúng ta phải chấp nhận một cách tế nhị. Ngoài ra khi thân đã hư hoại và bệnh nặng, thì thật là mừng để "thoát khỏi" nó. Nhận lấy một cuộc kiếp sống mới, người ấy sẽ khá hơn. Suy nghĩ một cách khôn ngoan, thân quyến có thể giành lại được sự tự tại và giúp đỡ người sắp chết ra đi xứng đáng và thanh thản. CHẬP TƯ TƯỞNG CUỐI CÙNG Chập tư tưởng cuối cùng hay lúc chết được cho là rất quan trọng. Nếu ta chết vì sợ hãi, giận dữ, tham lam hay bất cứ với trạng thái tinh thần bất thiện nào, thì tái sinh xấu sẽ nảy sinh. Nếu ta chết trong thanh thản, hiểu biết, với chánh niệm và trầm tĩnh, tái sinh tốt sẽ xảy ra. Thường thường nếu ta có một cuộc sống thiện thì chập tư tưởng cuối cùng đương nhiên sẽ là chập tư tưởng thiện. Những hành vi thiện ta đã làm có thể xuất hiện trước tuệ nhãn. Hay ta có thể có những ảo giác về định mênh sắp tới, như nhìn thấy quang cảnh ngoạn mục ở cõi trời và những người rất đẹp. Trái lại nếu ta sống một cuộc đời tội lỗi thì những hành vi ác đã làm có thể xuất hiện trước mắt ta hay có những ảo giác về lửa địa ngục hay có thể nhìn thấy những điềm xấu khác. Trong đời sống tuy nhiên chúng ta không hẳn là tốt hay cũng không hẳn là xấu, có một sự pha trộn xấu và tốt trong chúng ta. Nhưng nếu xếp toàn bộ chúng ta là tốt thì chúng ta tin là sẽ có một tái sinh tốt. Nếu chúng ta có một sự hiểu biết rõ ràng về sống và chết, chúng ta có thể chết với sự vững vàng và trầm tĩnh. Chúng ta có thể, như đã nói, hành thiền cho đến lúc cuối cùng, giữ vững chánh niệm và tự tại. Vì đã sống một cuộc đời thường là thiện và hơn nữa có thể giữ chánh niệm trong lúc trực diện với cái chết, chúng ta chắc chắn được bảo đảm một tái sinh tốt – lại là người tốt – hay chư thiên, một chúng sinh ở cõi trời. Cũng có hy vọng là chúng ta có thể nhanh chóng, dù bất cứ tái sinh nào đã xẩy ra, chấm dứt luân hồi, vòng sinh tử, cho nên không còn phải tái sinh, chúng ta sẽ giành được an lạc của Niết Bàn. ôi khi có câu hỏi sau đây Cái gì sẽ xảy ra nếu không giữ được chánh niệm, nhất là khi người ấy không trải qua sự rèn luyện hành thiền nào? Chẳng hạn nếu người ấy chết trong trường hợp hôn mê thì sao? Hoặc người ấy đột nhiên bị chết đột ngột trong một tai nạn xe cộ thì sao? Theo sự hiểu biết của tôi về kinh sách được dạy của ức Phật, tôi có thể nói rằng nếu ai đã sống một cuộc đời lương thiện, thì những cơ may là chập tư tưởng tốt sẽ xuất hiện vào lúc chết và một tái sinh tốt sẽ nảy sinh. Nghiệp của chúng ta là nơi nương tựa đích thực của chúng ta nghiệp quả, cho nên theo tổng số sức nặng về những hành động thiện mà chúng ta đã làm sẽ dẫn chúng ta đến một tái sinh tốt. ó là lý do tại sao chúng ta phải sống một cuộc đời thiện trong lúc còn sống, và không chờ đến lúc gần chết thì đã quá muộn. Nhưng vì trong đời sống chúng ta đã làm cả xấu lẫn tốt, có khả năng là chúng ta có thể vụng nhớ đến những hành vi xấu thay vì những hành vi tốt vào lúc chết. Cho nên giữ chánh niệm quan trọng hơn tất cả; chánh niệm giúp ích nhiều. Với chánh niệm, những tư tưởng xấu không thể thâm nhập tâm chúng ta và chúng ta có thể chết bình tĩnh, thanh thản. Chánh niệm là một đức tính tuyệt vời – có thể giúp chúng ta trong cả sống và chết – tại sao chúng ta không trau dồi và phát triển nó trong khi chúng ta còn sống? Một tỳ kheo chuyên tâm chánh niệm về cái chết thì lúc nào cũng siêng năng. Vị tỳ kheo ấy nhận thức được sự tan vỡ ảo tưởng của tất cả các loại đang trở thành sự sống. Thắng được sự luyến ái vào đời sống, vị tỳ khéo ấy lên án tội lỗi. Vị ấy tránh tích trữ nhiều. Vị ấy không bợn chút tham lam nào về vật dụng cần thiết. Nhận thức về vô thường phát triển trong mình, theo sau là xuất hiện sự nhận thức về khổ đau và vô ngã. Nhưng trong khi chúng sinh không phát triển chánh niệm về cái chết không tránh nổi sợ hãi, khủng khiếp, và bối rối vào lúc chết như thể đột nhiên bị bắt bởi thú rừng, ma quỷ, rắn, trộm cướp, hay kẻ giết người thì vị tỳ kheo ấy không một chút sợ hãi, và không bi rơi vào bất kỳ tình trạng nào như vậy. Và nếu vị ấy không đạt được cái bất tử, thì ít nhất vị ấy cũng đi về một định mệnh hạnh phúc khi thân tan rã. Thanh Tịnh ạo Visuddhimaga SUY NGẪM VỀ CÁI CHẾT Khi sống, thỉnh thoảng suy ngẫm về cái chết là tốt. Thực ra suy ngẫm hàng ngày càng tốt. ức Phật dặn chúng ta thường xuyên suy ngẫm về cái chết vì có rất nhiều lợi lạc đạt được từ sự suy ngẫm này. Trước nhất chúng ta phải hiểu rõ rằng suy gẫm về cái chết không phải là chúng ta phải trở nên rầu rĩ, sợ hãi, không lành mạnh hay ngã lòng, hay cảm thấy như tự giết mình. Không, chắc chắn là không, chúng tôi muốn nói rằng chúng ta nên suy ngẫm về cái chết một cách khôn ngoan, có thể sống một cách khôn ngoan và từ bi hơn. Thí dụ, bất cứ lúc nào tôi bị khó chịu hay nản lòng, tôi phải nếu tôi không quá vô tâm suy ngẫm theo những hàng chữ sau đây ời sống ngắn ngủi, chảng bao lâu chúng ta đều sẽ chết. Cho nên cãi nhau hay tranh giành có ích gì? Giận dữ có ích gì? Không có ý nghĩa chút nào cả. Tốt hơn là tôi giữ sự an lạc của tôi. Tranh cãi hay giận dữ không giải quyết được vấn đề. Nó chỉ gây ra thêm thù oán và bực mình. Nghĩ như vậy tôi có thể bình tĩnh lại, kiềm chế mình để khỏi bị kích động bởi những cảm nghĩ mạnh mẽ, và liên hệ với người khác một cách lịch sự và khéo léo hơn. ương nhiên, không phải lúc nào cũng dễ dàng, nhưng đôi khi có lẽ là nhiều lần tôi đã quên và bị kích thích của tài hùng biện và xúc cảm, nhưng khi tôi tự nhớ lại về sự ngắn ngủi của đời sống và cái vô nghĩa của nóng giận đùng đùng, tôi có thể bình tĩnh lại một chút và nói năng một cách lịch sự và thận trọng hơn. Tương tự như thế, khi tôi bị dao động hay lo lắng về một việc gì đó, tôi sẽ nghĩ rằng tất cả những lo lắng và băn khoăn có ích gì. Cuộc đời cứ tuần tự vi tiến, cái chết chờ đợi mỗi người chúng ta. Không ai trong thế giới này có thể thoát chết. Tử thần là người thực thi bình đẳng vĩ đại, và là người san bằng chênh lệch trong xã hội. Cho nên, trong khi tôi còn sống, tốt hơn là phải sống tốt hết sức mình, và điều đó có nghĩa là sống theo Pháp, sống trong chánh niệm, từ lúc này đến lúc khác, từ ngày này đến ngày khác, chỉ làm những điều tốt nhất mà tôi có thể, cứ thế mỗi ngày. Suy nghĩ khôn ngoan như vậy, tôi có thể kiểm soát những lo lắng, sống nhẹ nhàng và sung sướng hơn. Hơn nữa, chúng ta có thể suy xét rằng có hay không lo lắng tất cả chúng ta đều phải già và chết. Cho nên chúng ta có thể già mà không lo lắng! Làm điều đó sẽ là khôn khéo hơn. Không ai là người không đồng ý là chúng ta chắc chắn sung sướng hơn nếu không lo lắng. Mặt khác, tất cả những lo lắng làm tổn thọ, khiến cho chúng ta phát bệnh sớm và chết. Cũng bằng cách nghĩ này, chúng ta có thể kiểm soát lo lắng và sống một cuộc đời hạnh phúc hơn. Bởi vậy, suy nghĩ về cái chết một cách khéo léo khiến cho chúng ta rộng lượng và nhẫn nại hơn, tử tế và lịch sự hơn, cho cả chính chúng ta và người khác. Rồi chúng ta có thể trở nên ít bị ràng buộc vào của cải vật chất, ít tham lam. Vâng, khi chúng ta nhận thức sâu xa cái ngắn ngủi của cuộc đời, và không thành vấn đề chúng ta có thể có bao nhiêu nhưng chúng ta không thể mang theo chỉ một xu khi chết chúng ta sẽ trở nên ít keo kiệt hơn. Khi chúng ta rộng rãi một chút thì bắt đầu vui trong việc chia sẻ và cho đi, thương yêu và quan tâm. Lúc đó chúng ta sẽ nhận thức ra rằng đời sống không chỉ là chỉ gom góp và tích trữ của cải. Chúng ta sẽ thích rộng lượng hơn, chia sẻ và mang niềm vui và hạnh phúc vào cuộc đời của những người khác. Mang niềm vui và hạnh phúc cho người khác là làm cái cho đời sống có ý nghĩa và đẹp đẽ. iều đó mới đáng kể. Tình thương yêu và từ bi nảy nở và thăng hoa trong chúng ta giống như hoa nở đẹp của cây. Chúng ta trở nên thành những người thực sự đẹp, đắm mình trong từ bi, đáp lại bằng tấm lòng không có bất cứ sự kỳ thị giống nòi, giáo phái, tôn giáo, địa vị xã hội vân vân... ời sống của chúng ta sẽ có một luồng sáng mới và chúng ta có thể nói chúng ta thực sự hạnh phúc và đầy tình người. Và khi cái chết đến, chúng ta không có gì nuối tiếc. Chúng ta có thể mỉm cười với cái chết một cách hạnh phúc và an bình. KHI BỐN TRÁI NÚI Ổ XUỐNG ức Phật có lần nói dùng lối so sánh để gây ấn tượng cho chúng ta sự cần thiết sống một cuộc đời có ý nghĩa. Ngài đặt câu hỏi này với Hoàng ế Pasenadi "Này Hoàng ế, Ngài làm gì khi Ngài được biết bốn trái núi lớn, một từ hướng Bắc, một từ hướng Nam, một từ hướng ông và một từ hướng Tây, đang tiến về hướng vương quốc của Ngài, nghiền nát mọi vật sống và không có gì thoát khỏi?" Hoàng ế Pasenadi trả lời "Bạch ức Thế Tôn, trong một thảm họa lớn lao như vậy, sự hủy diệt đời sống con người quá lớn, và tái sinh làm người rất khó đạt được, tôi có thể làm gì để cứu vãn mà sống một cuộc đời ngay thẳng và làm những hành vi thiện?" ức Phật đã làm cho vua hiểu vấn đề "Thưa Hoàng ế, tôi nói để Ngài biết – tuổi già và cái chết đang lăn vào Ngài. Vì tuổi già và cái chết đang lăn vào Ngài, Ngài phải làm gì?" Hoàng ế trả lời rằng trong hoàn cảnh như thế tất cả việc cấp thiết là phải sống một cuộc đời lương thiện và thực hiện hành vi tốt. Nhà vua thừa nhận tất cả uy quyền, uy thế, của cải và lạc thú mà nhà vua hưởng như một hoàng đế, có thể khi đứng trước cái chết chỉ là con số không. Ví thế khi chúng ta suy nghĩ một cách khôn ngoan về cái chết, chúng ta sẽ nhận ra rằng của cải, uy quyền, uy tín và những lạc thú nhục dục không phải là mọi thứ. Chúng không thể bảo đảm hạnh phúc cho chúng ta. Nhiều người có chúng nhưng vẫn sống một cuộc đời sóng gió và bất hạnh. Một số người hối tiếc đã hành hạ, áp bức và làm hại người khác trong khi theo đuổi điên cuồng những tham vọng trần tục của họ. Sau khi đã tiến được tới đỉnh, họ thấy là thành quả rốt cuộc không phải là thỏa mãn mà thậm chí trống rỗng và vô nghĩa. ôi khi họ ước ao phải chi họ đã có nhiều thì giờ hơn để sống với thân quyến và bạn bè và bộc lộ sự quan tâm và trìu mến hơn. Họ nuối tiếc đã lơ là với người thân yêu. Một số người đã đạt được mức đô khá thành công, đã thay đổi thái độ giữa chừng. Họ đã dành nhiều thì giờ hơn cho người thân, bạn bè và xã hội và sửa soạn vì điều thiện cao cả hơn, bỏ những tham vọng cao nhất để bằng lòng với cái ít hơn. Nếu chúng ta biết được một số người giàu có và thành công đã xáo trộn đời họ ra sao, chúng ta sẽ học được một bài học từ sự lầm lẫn của họ. Một hôm tôi đọc cuốn sách với tựa đề "Những Người Giầu Có Nhất Trên Thế Giới Thua Cuộc" .Tôi thấy đây là một cuốn sách giáo dục. Tựa đềù hoàn toàn thích đáng. Họ là những người thua cuộc trong đời sống bất chấp của cải của họ. Vâng, tôi đã học được khá nhiều Phật Pháp trong cuốn sách đó, làm sao mà tiền bạc và thành công không bảo đảm hạnh phúc riêng cho họ. Thay vì họ đã không hạnh phúc bất chấp của cải và thành công của họ. ọc biết về những người giàu có và nổi tiếng như Howard Huges, Mario Lanza, Elvis Presley, Marylyn Monroe và Aristotle Onassis, đã sống và chết ra sao, tôi không thèm muốn như họ. Những nhân vật đầy quyến rũ như Elvis và Monroe chết vì ma túy quá độ, sống qua câu châm ngôn "Từ nghèo khổ đến giàu có, và từ giàu có đến rỗng không". Tất cả của cải và thành công của họ không mang lại hạnh phúc mà họ tìm kiếm. Hạnh phúc vẫn tránh né họ. Họ có vẻ khá tệ héo hon vì nóng giận cao độ, phiền muộn, sợ hãi và trống rỗng. Lấy trường hợp của một người phụ nữ thừa kế một gia tài vô cùng to lớn, lấy chồng bẩy lần mà không tìm thấy hạnh phúc. Bà nói với người viết tiểu sử của bà "Tôi thừa hưởng mọi thứ trừ tình yêu. Tôi lúc nào cũng tìm kiếm nó vì không biết nó là cái gì". Sáu cuộc hôn nhân đầu kết thúc bằng ly dị và cuộc hôn nhân cuối kết liễu bằng ly thân. Chung cuộc, mặc dù của cải lớn lao, người ta nói bà chỉ là một người đàn bà đau khổ dễ bị thương tổn bị ảnh hưởng bởi cô đơn. Bà chết vào năm 66 tuổi với một vài người bạn bên giường mà không có người chồng nào đến. Những chuyện bi thảm như vậy, tôi chắc chắn, có thể cũng tìm thấy ở phương ông. ương nhiên, đề cập đến những người khác, chúng tôi không có ý xem thường một cách tự cho là đúng. Nhưng chúng tôi chỉ muốn nhấn mạnh tầm quan trọng về việc có những giá trị thích đáng trong đời sống, hiểu bản chất của tình thương và từ bi thực sự. Chúng tôi cũng không có ý lên án sự giàu có và thành công hay nói rằng bạn không nên phấn đấu vì chúng. Không, chúng tôi không nói như vậy. Chúng tôi hiểu rõ là chúng ta phải thực tế và hiện thực. Chúng tôi hiểu rằng nếu các bạn đang làm việc trên thế giới này thì lý đương nhiên bạn cố gắng hết mình để kiếm được càng nhiều của cải càng tốt. Sau hết, nếu bạn muốn làm điều thiện và giúp đỡ người khác, như xây dựng cơ sở từ thiện, bệnh viện và trung tâm hành thiền, và cúng dường thực phẩm cho các nhà sư và người nghèo túng, bạn cần phải có tiền. Cho nên chúng tôi không nói là bạn không nên cố gắng làm một cư sĩ để làm giàu cho chính bạn. Nhưng đương nhiên, trong việc kiếm của cải, bạn nên làm bằng phương tiện lương thiện, không làm hại người khác. Nói một cách khác, điều chúng tôi nhấn mạnh là sự đúng mức về luân lý. Chúng ta cần có những giá trị tinh thần, nhận thức sâu sắc là hạnh phúc không phải là sự ham mê lạc thú mà là chia sẻ và quan tâm. Khi chúng ta có những giá trị đúng, chúng ta có thể sống có ý nghĩa và mang niềm vui và hạnh phúc đến tất cả những người ở trong môi trường đời sống của chúng ta. Khi chúng ta hiểu Pháp nhất là chân lý về vô thường, khổ đau và vô ngã, chúng ta không bám víu vào danh vọng hay lợi lạc. Chúng ta có thể sống khiêm nhường và từ bi, chia sẻ của cải và thành công, và tìm thấy niềm vui trong việc làm cho người khác hạnh phúc. Nhưng khi chúng ta không hiểu thấu sâu xa về những gì cấu thành hạnh phúc – mà hạnh phúc thực sự đến từ cái tâm đã thoát khỏi tham, sân và si – rồi thì chúng ta không hiểu chúng ta có thể làm điều sai lầm, chúng ta nhất định bị chìm vào vũng bùn nhục dục đi đến sự kết liễu thống khổ. Cho nên điều quan trọng là chúng ta hãy suy ngẫm cẩn thận về sự sống và cái chết, và lái vào đúng hướng, con đường thích hợp. Ý THỨC CẤP BÁCH Suy ngẫm về cái chết cũng có thể mang lại cái được gọi là Samvega bằng tiếng Pali – một ý thức cấp bách có thể tiếp sức cho chúng ta làm tất cả các điều thiện mà chúng ta có thể làm được trước khi chết và đặc biệt là hành thiền để trải nghiệm được chân lý sâu xa hơn và sự hiểu biết. ức Phật nói hầu hết mọi người tất tưởi vội vã ở bờ bên này; họ không tìm cách vượt sang bờ bên kia. Ý ức Phật muốn nói chúng ta tất cả đều bị vướng mắc vào những mưu cầu khoái cảm trong những lạc thú trần tục của đời sống. Chúng ta không tìm cách vượt khỏi phàm trần – vượt qua sinh tử, để nếm rượu thần tiên của hạnh phúc bất tử, Niết Bàn bất tử. Niết Bàn là gì? Niết Bàn không thể mô tả được mà mỗi người phải trải nghiệm nó cho chính mình. Nhưng ức Phật đã cố gắng đưa ra một số ý niệm về Niết Bàn là thế nào. Thí dụ, Ngài mô tả Niết Bàn là cái bất sinh, không nguồn gốc, không hình dáng, không điều kiện, bất tử, hạnh phúc cao nhất, an lạc to lớn nhất. Niết Bàn tượng trưng một trạng thái bất sinh bất diệt, không sinh hay tử. Nó được mô tả như ngọn gió thổi tắt những ngọn lửa của tham, sân và si, sự chấm dứt của tâm và vật, sự dập tắt khổ đau. ể đọc thêm về Niết Bàn, hãy đọc cuốn "Bản Chất Của Niết Bàn", tác giả Mahasi Sayadaw, phát hành bởi Tổ Chức Buddha Sasana Nuggaha, Rangoon, Miến iện Một người đạt được trạng thái Niết Bàn, trạng thái này có thể thực hiện được trong quá trình thiền định, được gọi là giác ngộ. Một người giác ngộ có thể là bậc A La Hán hay ức Phật. Sự khác biệt giữa A La Hán và ức Phật là A La Hán đạt giác ngộ, bằng cách lắng nghe một người giác ngộ khác trong khi ức Phật đạt giác ngộ bởi chính mình. Người giác ngộ là người có thể trực diện với những nỗi thăng trầm của cuộc đời bằng cái tâm điềm đạm. Qua những thăng trầm, như thua và được, thành công và thất bại, khen và chê, đau đớn hay thích thú, nổi tiếng hay mang tiếng, người giác ngộ vẫn thanh thản và không lay chuyển. Họ tiếp tục lối sống ấy không phải là bị lừa dối hay không cảm thấy mà vì đã được giác ngộ và khôn ngoan; hiểu rõ bản chất thực sự của cuộc sống, bản chất của hiện tượng vật chất và tinh thần, bản chất vô thường, bất an cửa chúng và không có một hạt nhân hay cốt lõi nào có thể gọi là cái ngã trong ý nghĩa tối hậu. Nếu họ không tham đắm vào lạc thú, và thích đau đớn, không phải là họ không cảm thấy chúng. Họ cảm thấy chúng nhưng hiểu rõ bản chất thực sự của chúng nên họ không bị áp đảo bởi chúng. Họ có thể chấp nhận cả đau đớn lẫn lạc thú khi chúng tới bằng trí tuệ và trầm tĩnh. Cũng vậy đối với những hoàn cảnh trần thế khác như khen chê, thua được. Nếu họ được khen họ không kiêu căng hay tự cao tự đai. Họ không hãnh diện. Nếu họ bị chê, họ không buồn phiền hay ngã lòng. iều ấy không thành vấn đề với họ. Họ vững vàng và không xao xuyến vì biết mình đã hành động đúng – không một vết nhơ của tham sân và si, động cơ thúc đẩy họ là thương yêu-khả ái và từ bi. Họ cũng không có ý thích làm hại đến con kiến hay con muỗi. Lương tâm của họ trong sáng, tâm trí họ nhẹ nhàng và tự do. A La Hán sống kiếp sống cuối cùng trên trái đất và khi chết không bị tái sinh nữa. A La Hán chấm dứt như một ngọn đèn, đạt nirodha – sự chấm dứt. Người ây đạt Parinibbana vô dư Niết Bàn – có nghĩa là người ấy đạt Niết Bàn tối hậu, sự chấm dứt tất cả cuộc sống, đạt được yếu tố an lạc tối thượng của Niết Bàn. Bởi vậy, A La Hán trong thời ức Phật có câu sau Tôi thích thú không phải trong sự sống Tôi thích thú không phải trong cái chết Mà tôi chờ lúc ra đi của tôi trong chánh niệm và tự tại. Một bài kệ khác như sau Vô thường là những thứ duyên hợp Có bản chất sinh ra và mất đi ã nẩy sinh rồi phải chết đi Bình lặïng và chấm dứt là hạnh phúc thực sự. Suy ngẫm về cái chết có thể giải thoát chúng ta khỏi sự kìm kẹp của cám dỗ nhục dục. Chúng ta sẽ không bị lừa dối bởi của cải vật chất mà hướng nguồn vui của chúng ta vào một cuộc đời đáng hài lòng và bổ ích vì sự phát triển trí tuệ và từ bi. Chúng ta được khuyến khích hành thiền hoặc, nếu chúng ta đã thực hành rồi, hãy tăng gấp đôi nỗ lực đạt mục tiêu tối hậu giải thoát khỏi tất cả khổ đau. SUY NGẪM DẪN ẾN HIỂU BIẾT VÀ CHẤP NHẬN Suy ngẫm thường xuyên về cái chết – về làm sao không thể tránh được và tài sản đích thực của ta là những hành vi – có thể khuyến khích chúng ta sống một cuộc đời lương thiện đến mức khi chết chúng ta sẽ không sợ hãi cái chết. Hơn nữa khi một người thân của chúng ta chết, không thể tránh khỏi là tất cả chúng ta đều phải chết, phiền muộn không làm đau đớn chúng ta khi chúng ta hiểu biết và chấp nhận. ó không phải là vì chúng ta không động lòng hay vô tâm. Không, chúng ta có một con tim, một con tim dễ xúc cảm. Chúng ta có thể cảm động sâu xa nhưng chúng ta cũng biết bản chất của sự sống, và có thể chấp nhận cái chết đan dệt thành sự sống. Giải thích người trí chấp nhận cái chết ra sao, ức Phật nói "Thấy bản chất của thế giới, người trí không than van. Khóc lóc, rên rỉ sẽ chỉ dẫn đến khổ đau và đau đớn hơn. Nó không thể làm người chết trở lại. Người than khóc trở nên xanh xao và ốm yếu. Người ấy đã làm ngược với chính mình và sự than khóc của mình không đem lại gì cả." ức Phật nói người khôn ngoan đã thực sự nắm vững bản chất của cuộc sống, đã "rút ra mũi lao phiền muộn và thất vọng". "Người ấy không có sự bám víu. Vì đã đạt được an lạc trong tâm, người ấy đã vượt qua tất cả phiền não. Người ấy tự do." Cho nên chúng ta nên suy ngẫm về những khía cạnh sâu xa hơn trong những lời dạy của ức Phật để chúng ta có thể trực diện với cái chết không bị phiền não mà hiểu biết. Người ra đi cũng không muốn chúng ta mất tự chủ. Họ cũng không muốn chúng ta bị đau lòng mà hãy chấp nhận sự ra đi của họ một cách thoải mái. Vì đã tái sinh, họ đâu còn hiện diện để nhìn chúng ta khóc than. Khóc than và phiền muộn của chúng ta không giúp gì cho họ cả. Cho nên cái đó thật phù phiếm. Nếu chúng ta suy xét sâu xa hơn, chúng ta có thể thấy phiền não của chúng ta là do luyến chấp. Chúng ta không chịu nổi sự chia ly. Nhưng nếu chúng ta suy ngẫm sâu xa hơn, và trở nên khôn ngoan hơn, chúng ta có thể chấp nhận cái không thể tránh được. Thay vì phiền não, chúng ta can đảm. Chúng ta có thể phản ứng một cách có nghĩa lý, giả thử quyết định sống một cuộc đời cao thượng và gương mẫu để tưởng niệm hay tưởng nhớ người thân. Một người khôn ngoan chắc chắn không muốn chúng ta than khóc cho người ấy. Trái lại người ấy muốn nói "Nếu bạn thực sự muốn tưởng niệm hay tưởng nhớ đến tôi, xin hãy sống cuộc đời thiên, làm những hành vi thiện, hãy tử tế với đồng loại... ó là tất cả những gì tôi đòi hỏi". Khi ức Phật sắp nhập diệt, người ta nói hoa trời và phấn hương gỗ đàn hương từ trên trời rải xuống khắp thân Ngài để vinh danh Ngài. Và nhạc trời cũng trỗi dậy. Nhưng ức Phật cho thấy tất cả những thứ vinh danh Ngài như vậy không phải là điều ức Phật muốn. "Không phải như vậy mà Như Lai được vinh danh đến tột độ," Ngài nói. "Nhưng này A Nan, ai tôn trọng Pháp, sống đúng Pháp, bước đúng con đường của Pháp, đó chính là cách để vinh danh Như Lai đến mức cao nhất. Cho nên này A Nan, các ngươi phải tự rèn luyện Chúng ta phải tôn trọng Pháp, sống đúng Pháp, bước theo con đường của Pháp." Và tuy chúng tôi đã nói trước đây, chúng tôi muốn nói lại lần nữa - Lời dặn dò cuối cùng của ức Phật là "Vayadhama sankhara. Appammadena Tất cả những gì duyên hợp đều phải tan rả. Hãy gắng lên chuyên cần để giải thoát." THAN VAN KHÔNG THỂ TÁC ỘNG ẾN TRO CỐT CỦA NGƯỜI CHẾT Trong những kiếp trước, ức Phật là một vị Bồ Tát một vị Phật sẽ thành, cũng không biểu lộ phiền não trước cái chết của những người thân. ức Phật có thể bằng tâm linh nhớ lại những tiền kiếp của Ngài, và được biết rằng có một kiếp Ngài là một nông dân, ngài không phiền não khi mất một đứa con trai duy nhất. Trái lại, Ngài suy ngẫm "Cái gì phải tan rã sẽ tan rã và cái gì phải chết sẽ chết. Tất cả đời sống chỉ là tạm bợ và phải chết." Khi một người Bà La Môn hỏi tại sao Ngài không khóc – phải chăng Ngài có trái tim sắt đá, Ngài không cảm động vì đứa con của Ngài – vị Bồ Tát trả lời rằng Ngài rất quí đứa con của Ngài, nhưng phiền não không thể mang đứa con trở lại được. "Không có than van nào có thể tác động đến tro cốt của người chết. Làm sao tôi phải phiền não? Nó đi theo con đường mà nó phải đi". Trong một kiếp khác Ngài không khóc trước cái chết của người anh và đã bị buộc tội là vô tâm, Ngài trả lời những nguời đó không hiểu tám hoàn cảnh trần thế mà tất cả chúng sinh phải đối diện, tức là, được và thua, hạnh phúc và bất hạnh, khen và chê, nổi tiếng và bị mang tiếng. "Vì ông không hiểu tám hoàn cảnh trần thế, nên rên rỉ, khóc than. Tất cả mọi thứ hiện hữu chỉ là tạm bợ và cuối cùng phải chấm dứt. Nếu ông không hiểu điều này và vì cái vô minh của ông cho nên ông khóc và than van, tại sao tôi phải theo ông than khóc?" Trong một kiếp khác nữa, Vị Bồ Tát không khóc trước cái chết của người vợ trẻ và đẹp. Trái lại, Ngài suy ngẫm "Cái gì có bản chất tan rã thì phải tan rã. Tất cả những gì hiện hữu đều vô thường", và ngồi xuống một cái ghế gần đấy, Ngài dùng cơm như thường lệ, cho thấy khả năng tuyệt vời lúc nào cũng sống trong chánh niệm. Những người tụ tập chung quanh Ngài hết sức ngạc nhiên và hỏi làm sao Ngài có thể giữ bình tĩnh vào lúc như thế này. Phải chăng Ngài không yêu vợ Ngài, một người rất đẹp đến nỗi kể cả những người không biết bà cũng không cầm được nước mắt? Vị Bồ Tát trả lời bằng bài kệ Vì sao tôi phải nhỏ lệ với em Sammilllabhasini xinh đẹp kia ơi? Em đi về cõi chết Từ nay ta mất em . Vì sao chàng trai yếu đuối than van Những gì đối với hắn chỉ là vay mượn? Hắn cũng hít vào hơi thở tử vong Bị tước đi từng giờ bởi cái chết. Lúc hắn đứng, hắn ngồi, đi lại hay nghỉ ngơi Trong cái nháy mắt, Cái chết xẩy tới ngay. ời sống tôi cho là thứ không vững chắc Mất bạn bè là chuyện không tránh được Hãy trân quý tất cả những gì còn sống Buồn phiền em cũng chẳng sống lại đâu. Lược dịch ý Những chuyện rất ngạc nhiên như vậy về sự tự chủ của Bồ Tát rất đáng kính sợ. Nó cũng dạy chúng ta phải suy ngẫm kỹ và sâu xa về giáo lý để hiểu rõ chân lý của vô thường và chấp nhận sự thật về cái chết. Có lẽ khi chúng ta đau khổ vì mất người thân, chúng ta sẽ suy ngẫm như vị Bồ Tát này và giữ được sự điềm tĩnh. CÁI CHẾT KHÔNG CÓ GÌ XA LẠ VỚI CHÚNG TA Một cách suy ngẫm khác về cái chết để khắc phục được sợ hãi cái chết, là coi cái chết không có gì xa lạ với chúng ta. Nổi trôi đằng đẵng trong luân hồi, vòng sinh tử bất tận, ức Phật nói chúng ta đã chết đi và tái sinh nhiều lần không kể xiết – quá nhiều đến nỗi nếu chúng ta gom tất cả xương khô lại cùng nhau, thì mỗi đống xương đó có thể cao hơn quả núi cao nhất! Cũng vậy, ức Phật nói nước mắt chảy trong luân hồi vì mất người thân nhiều hơn nước của bốn đại dương. úng, ức Phật nói, chúng ta đã đủ đau khổ nhiều, để hoàn toàn mỏi mệt về đời sống, hãy tìm kiếm con đường để ra khỏi cái mê cung khổ đau, con đường để đi đến Niết Bàn bất diệt. Nhưng không may, chúng ta ít trí nhớ nên không nhớ được kiếp nào trong quá khứ. Làm sao mà đôi khi chúng ta không thể nhớ nổi những gì chúng ta đã làm ngày hôm qua! Cho nên chúng ta cứ tiếp tục sống một cách tự mãn, không có ý thức khẩn cấp gì để trau dồi trí tuệ để giải thoát chúng ta khỏi khổ đau. Tuy nhiên trong thời ức Phật, có nhiều thầy tỳ kheo, kể cả ức Phật dã có thể nhớ lại được tiền kiếp của mình. Ở thời nay cũng có những chuyện của những người có khả năng kỳ lạ nhớ lại tiền kiếp của họ. Francis Story và Bác Sĩ Ian Stevenson đã viết những cuốn sách, đưa ra tài liệu về một số những trường hợp này. Khi chúng ta suy ngẫm về tái sinh chúng ta lợi trên hai phương diện Tóm lại chúng ta có thể coi cái chết không có gì xa lạ với chúng ta. Chúng ta đã gặp nó nhiều lần trước đây. Cho nên chúng ta không cần đối đầu nó bằng sợ hãi. Chúng ta có thể coi nó chỉ là một chuyển tiếp, sự thay đổi từ cuộc sống này đến một cuộc sống khác. Chúng ta sẽ có động cơ tìm cách ra khỏi luân hồi, vòng sinh tử. Chúng ta có thể nghiên cứu giáo lý của ức Phật sâu xa hơn. Chúng ta có thể phấn đấu mạnh hơn nữa và thực hành những lời dạy của ức Phật, để phát triển lòng vị tha, đạo đức và thiền định. CÁI CHẾT NHẤT THỜI Trong một đường lối khác nhìn cái chết là cái mà ta trải nghiệm hết lần này đến lần khác. Vì trong ý nghĩa tuyệt đối, sinh và diệt liên tiếp xảy ra. Theo ức Phật, thức lúc nào cũng sinh ra và chết đi. Khi thức này tan rã thì lập tức thức khác nảy sinh và cứ thế tiếp diễn, vô tận, cho đến khi và trừ phi chúng ta thực hiện được Niết Bàn tối hậu. Những hiện tượng về thân thể cũng sinh diệt không ngừng. Cho nên cái mà chúng ta có chỉ là sự sinh diệt không ngừng của các hiện tượng thể chất và tinh thần. Ở một mức độ nào đó hồ như sinh và tái sinh luôn luôn xảy ra. Trong tiếng Pali, nó được gọi là khanika-maranam - cái chết nhất thời. Trong cuốn Thanh Tịnh ạo, nó được nói đến như sau "Theo tuyệt đối, chúng sinh chỉ có một thời gian sống rất ngắn ngủi, đời sống chỉ tiếp tục chừng nào mà thức còn. Giống như cái bánh xe, dù chạy hay ngừng luôn luôn dựa vào một điểm trên chu vi của nó, dù vậy đời sống của chúng sinh chỉ kéo dài trong lúc thức còn. Chừng nào mà lúc này chấm dứt, thì chúng sinh cũng chấm dứt. Vì người ta nói rằng Chúng sinh thuộc về chập quá khứ của thức đã tồn tại, nhưng không tồn tại trong hiện tại, và cũng chẳng tồn tại trong tương lai. Chúng sinh thuộc về chập tương lai không tồn tại, cũng chẳng tồn tại trong hiện tại, nhưng nó sẽ tồn tại trong tương lai. Chúng sinh thuộc về chập hiện tại đã không tồn tại, nó chỉ tồn tại trong hiện tại, nhưng nó sẽ không tồn tại trong tương lai.’" chuyển ngữ bởi ngài Nyanatikola theo cuốn Tự iển Phật Giáo Trong phạm vi này, chúng sinh chỉ là thuật ngữ qui ước. Phân tích đến cùng, nó chỉ là một chuỗi thức sinh ra và chết đi. Thức này chết đi thì thức kia nảy sinh - tất cả là như thế. Và chúng ta gọi tiến trìnhï tiếp tục này là một chúng sinh. Nhưng trong ý nghĩa tuyệt đối, không có chúng sinh – không có sự thay đổi của linh hồn hay tâm, mà chỉ có một chuỗi thức sinh ra và chết đi, thức này tạo điều kiện cho sự sinh ra của thức kia. Hơn nữa cái chết thông thường mà chúng ta trải qua vào lúc chấm dứt của tuổi thọ không chỉ là cái chết tối hậu. Một thức khác tức khắc sinh ra nhưng trong một thân mới hay cảnh giới mới theo tái sinh mà ta đi vào. Chỉ khi ta đã loại bỏ được những dấu vết tinh thần của tham, sân và si, thì mới không có tái sinh. Suy ngẫm như vậy, chúng ta cũng có thể đánh giá đúng bản chất của vô thường, khổ đau và vô ngã. Và chúng ta có thể vượt qua cái sống và chết dễ dàng. VẤN Ề ÁNG SUY NGHĨ Mỗi lần bạn nhìn vào tờ báo và gặp mục lời cáo phó hay những thông báo về cái chết, bạn có suy nghĩ về cái chết không? Bạn có dừng lại và suy ngẫm sự thật về cái chết của chính bạn không? Bất cứ lúc nào cái chết đến với những người khác, chúng ta không cảm thấy nhiều về việc đó. Người chết có thể là người xa lạ với chúng ta. Khổ đau không phải là của chúng ta, ngoài ra chúng ta đã trở nên hoàn toàn tê liệt trước những chuyện về cái chết – Chúng được đăng trên báo hàng ngày. ọc tin người ta bị giết ra sao, nhất là trong chiến tranh,sự sống dường như rẻ mạt. Dường như không có sự tôn trọng gì đối với sự sống. Nhưng khi cái chết đánh vào người thân của chúng ta, chúng ta chịu đựng ra sao? Và khi chúng ta trực diện cái chết của chính chúng ta, chúng ta có sợ chết điếng không? Vâng, mặc dầu chúng ta biết chết và các thảm kịch xẩy ra chung quanh chúng ta, nhưng chúng ta sững sờ kinh ngạc và không thể chấp nhận nó khi nó thực sự xẩy ra cho chúng ta. Khi chúng ta đọc "mục tưởng nhớ" trong báo chí, chúng ta có thể thấy tuy một người đã chết mấy năm qua rồi, nhưng người thân vẫn còn khổ vì đau đớn bởi chia ly như thể nó mới giáng xuống ngày hôm qua. ôi khi trong những thông diệp, người hôn phối hay thân nhân công khai bầy tỏ buồn phiền mà họ vẫn còn cảm thấy và nước mắt vẫn nhỏ xuống bởi người thân. Chúng ta hiểu đó là tình người cảm thấy như vậy. Nhưng ức Phật dạy chúng ta rằng con người chúng ta có thể tự tiếp thu bằng trí tuệ và sức mạnh để chấp nhận sự mất mát và chịu đựng một cách kiên cường. Không phải là ức Phật muốn chúng ta vô tâm mà Ngài muốn chúng ta có trí tuệ để chấp nhận sự mất mát và hiểu biết sự phù phiếm của phiền não. Nhất định Ngài không muốn chúng ta héo hon vì phiền não, trở nên gầy gò và yếu đuối, mất tất cả lợi ích trong đời. ặc biệt những người Phật Tử nên hiểu điều này và do đó chấp nhận sự mất mát một cách kiên cường. Nếu người Phật tử cần thiết đưa ra thông điệp với lời cáo phó hay để tưởng nhớ trên báo, tại sao không để những lời Pháp như Vô thường là tất cả mọi thứ duyên hợp. Hãy phấn đấu không mệt mỏi cho Niết Bàn vôvi; hay suy ngẫm một caùch có ý nghĩa về cái chết Giống như hạt sương trên ngọn cỏ chẳng mấy chốc vào lúc mặt trời mọc sẽ biến mất và không tiếp tục tồn tại được lâu; giống như vậy đời sống của con người giống như hạt sương rơi rất ngắn ngủi và phù du. Ta nên hiểu điều này một cách khôn ngoan, hãy làm những hành vi thiện và sống một cuộc đời đạo đức, không ai có thể thoát chết. Hay nếu ta muốn có tính cách riêng tư, sao không để một thông điệp như sau "Anh thân yêu, nếu anh có thể biết được, anh sẽ hài lòng biết rằng con cái lớn lên rất tốt đẹp. Em đã dạy kỹ chúng về Pháp, quý trọng những giá trị quý báu của tình thương yêu và lòng tốt, trí tuệ và hiểu biết. Em cũng dạy kỹ chúng đừng bắt chước bạo lực và tham lam thường thấy qua truyền thông như truyền hình và phim ảnh. Kết quả, chúng rất hòa nhã và thân thương với mọi người. Về phần em, em vẫn giữ giới và hành thiền. Em đang thực hành chánh niệm hàng ngày và ẩn tu một hay hai lần một năm. Em rất an lạc và phát triển trong Pháp. Em cố gắng không phiền não, vì anh và em đã hiểu một chút điều Phật dạy – đó là phiền não thật phù phiếm Nó không có ích gì. Và em biết anh cũng chẳng muốn em phiền não, mà là sống một cuộc đời thiên và gương mẫu. "Tuy nhiên có những lúc, em phải công nhận, khi em cảm thấy đau đớn, khi em thấy nhớ anh kinh khủng, nhất là khi nghĩ đến những lúc vui cùng nhau, hạnh phúc mà chúng ta cùng chia sẻ, nụ cười ngọt ngào và ánh mắt sáng ngời của anh, cách anh cười và chòng ghẹo. Vâng, khi em lạc vào trong cái nhớ nhung quá khứ ấy, em phải công nhận em cảm thấy nước mắt muốn trào ra. Nhưng anh thân thương, em có thể tự kiềm chế được. Em có thể có chánh niệm. Em có thể quan sát cái đau đớn và chấp nhận nó. Em có thể quan sát tư tưởng và tâm trạng em. Em có thể suy ngẫm giáo lý của ức Phật và hiểu sự phù phiếm của phiền não. Em có thể hạnh phúc và trông vào các phước báu – ít nhất chúng ta đã có những giờ phút hạnh phúc bên nhau và bây giờ chúng ta có con cái để sống vì chúng. Em hiểu sự đau đớn đến từ sự luyến chấp và thiếu sự hiểu biết sâu xa về bản chất của tất cả cuộc sống. Cảm ơn ức Phật đã dạy chúng ta về chánh niệm, dạy chúng ta sống trong hiện tại, phải luôn luôn hạnh phúc, trông mong vào phước báu, tắm mình trong hạnh phúc của một cuộc đời đã sống lương thiện. "Vậy thì, em biết lời nhắn nhủ này đã dài rồi. Em cũng biết rằng anh không ở đâu đây để nghe. Nhưng nó làm cho em cảm thấy dễ chịu được bầy tỏ theo cách này. Em cảm ơn anh về hạnh phúc mà anh đã cho em, và em dành tất cả những hành vi thiện mà em đã làm, và đời sống thiện mà nay em đã cố gắng sống, tất cả em dành cho kỷ niệm ngọt ngào và thân thương của anh. Em cũng chúc anh, dù tái sinh tốt thế nào, cầu nguyện anh hãy tiếp tục tu tập Pháp cho đến khi anh đạt được Niết Bàn, sự chấm dứt tất cả khổ đau, vân vân... và vân vân..." Thừa nhận đây là một một thông điệp khá dài mà tôi đã hơi say mê một chút. Nhưng điều tôi muốn nhấn mạnh nơi đây là chủ đề của thông điệp, một chủ đề về hiểu biết và chấp nhận. ó chỉ là đưa ra ý niệm về lời nhắn nhủ cách diễn đạt Phật Giáo. Nó có thể được rút ngắn lại và viết đơn giản hơn. Hay ngoại trừ mục đích giáo dục của nó có nghĩa dạy dỗ, lời nhắn nhủ có thể là không cần thiết. Những cảm nghĩ như vậy có tính cách cá nhân và có thể được giữ riêng tư. Khi ta hiểu thấu Pháp, ta có thể tiếp tục sống một cuộc đời thiện và mãn nguyện. MỘT THẾ GIỚI KHÁC THƯỜNG ọc báo và tạp chí có thể cho chúng ta nhiều cái đáng suy ngẫm. Bên cạnh những cáo phó, có những chuyện ác liệt nhắc tới khổ đau trên khắp thế giới, dẫu cho chúng ta có thể chết lặng đi vì nó. Có những vụ giết người, trộm cướp, hiếp dâm và chiến tranh, những vụ xung đột tôn giáo, sắc tộc, xã hội và chính trị, ô nhiễm, bệnh tật, chết đói, nghèo túng, tra tấn, áp bức, khủng bố, tai nạn, tự tử và những thiên tai như động đất, hỏa hoạn, lụt lội và bão tố. Quả là một bản liệt kê dài và đáng buồn cứ tiếp tục. ồng thời bên cạnh những tin tức có những bức tranh và quảng cáo trình bày những người hạnh phúc đang hưởng thụ cuộc sống như thể không quan tâm gì đến thế giới. Họ cười và chụp hình đằng sau các xe sang trọng, những lâu đài đồ xộ, những căn phòng khách sạn lộng lẫy, những chai rượu, thuốc lá, nước hoa, mỹ phẩm, đồ trang phục trình bày quyến rũ, và đồ trang sức lộng lẫy. Họ đắm mình trong những tiệc tùng, cuộc thi sắc đẹp và biểu diễn thời trang với những người kiểu mẫu đẹp và sành điệu diễu hành trên lối đi của bục trình diễn. Sự tương phản đặc biệt thật mỉa mai, khi bạn nhìn thấy một cuộc biểu diễn thời trang lớn bên cạnh một bức tranh não lòng của những trẻ em Phi Châu đáng thương chỉ còn da bọc xương gần chết đói. Người ta nói chúng ta là người văn minh ghê tởm bạo lực và sự gây đau đớn điên rồ cho người khác. Tuy nhiên chúng ta có những trận đấu tranh tài vô địch quyền Anh của hai võ sĩ khỏe mạnh, vì món tiền lớn, cố hết sức giã vào đầu nhau giữa những tiếng la hét tán thưởng rầm rộ của người xem, không phải là không giống thời dã mãn của người La Mã khi những đấu sĩ đánh nhau với sư tử hay với nhau để giải trí cho những khán giả khát máu. Chúng ta có những người đấu bò, điên lên, hành hạ và giết con bò chỉ để mua vui. Và mọi người, hay ít nhất những khán giả đông nghẹt tại đấu trường, dường như nghĩ rằng đó cũng là trò vui. Hút thuốc và uống rượu đã gây thiệt hại rất lớn cho sức khỏe của con người, tuy nhiên các hãng thuốc lá và làm rượu vẫn cứ cung cấp bằng mọi cách, thậm chí thông qua các võ đài thể thao, những sản phẩm chết người của họ. Hút thuốc được mô tả một cách lố bịch là "gặp gỡ sự dịu hiền" và uống rượu ngang bằng với thành công và uy tín giữa nhiều việc khác! Cái gọi là các nước phát triển bán hạ giá thuốc lá và những sản phẩm có hại khác cho các nước Thế Giới thứ ba, trong khi kiềm chế sự tiêu thụ các sản phẩm ấy trong dân chúng của họ. Trong sự tham lam quá quắt của cải của họ, các hãng xưởng sẵn sàng làm bất cứ cái gì, dường như không có một chút băn khoăn nào về tất cả những gì họ nói hay làm trong việc cung cấp các sản phẩm như vậy. Các phương tiện truyền thông đại chúng như báo chí và tạp chí, chấp nhận và phát hành quảng cáo vì tham lam số tiền lớn mà họ mang đến, không thể tự tha trách nhiệm của mình. Họ có nhân quyền cơ bản để thi hành lương tâm xã hội bằng cách từ chối những quảng cáo có hại nhưng họ chọn cách không làm thế. Nhìn vào một tạp chí hàng không bóng loáng, bức ảnh ông chủ tịch già một hãng bia ở Thái Lan đã khiến tôi lưu ý. Mặc com lê và với mớ tóc hoa râm, ông ta hãnh diện trình bày, trong phòng họp sang trọng của ông, một dẫy chai bia sản xuất bởi hãng của ông. Ngay đàng sau ông là một cái bàn thờ với hình ảnh ức Phật chiếu sáng lấp lánh. Ta có thể nhìn thấy bàn thờ đã được bầy ở giữa phòng một cách rất ấn tượng. Vì chúng ta đều biết ức Phật dạy về sự cấm rượu, giới thứ năm mà tất cả người Phật tử tán thành nói rằng "Tôi nguyện giữ giới không uống rượu hay dùng ma túy, vì nó là nguyên nhân làm mất sự lưu tâm". Cho nên người giữ giới khó có thể thỏa hiệp với sự sản xuất và phân phối rượu hàng loạt, được coi như một cách sống sai lầm trong ạo Phật, với hình ảnh của ức Phật, được trình bày một cách trang trọng trong phòng. Sulak Sivaraksa, một nhà hoạt động và phê bình xã hội Thái, viết trong cuốn sách của ông, "Những hạt giống của Hòa Bình" "Sự thật đáng buồn là Thái Lan có khoảng 250,000 nhà sư nhưng gái mãi dâm nhiều gấp đôi. iều này phát ngôn cho một hệ thống không hữu hiệu và phải thẩm xét lại từ cội nguồn. Nếu chúng ta có thể quay về nguồn gốc tốt đẹp của truyền thống Á Châu, chúng ta có thể tạo ra một kiểu sống lành mạnh và hữu hiệu". Kể ra hai thí dụ sau cùng, chúng tôi không có ý chỉ trích Thái Lan, mà chỉ là nhấn mạnh vào cái dị thường. Thật ra, dị thường hiện hữu ở khắp nơi. Giống như ở Thai Lan, những việc đó cũng thấy ở Phật Giáo Miến iện, Phật Giáo Sri Lankha, xứ sở của chúng tôi và ở bất kỳ một xứ nào khác. Không ai có độc quyền. Vâng, chúng ta có thể tiếp tục dài dài với bản liệt kê những mâu thuẫn trên thế giới mà chúng ta sống, chúng ta tin chỉ điều này cũng đủ để thấy vấn đề. Vâng, phải chăng hồ như chúng ta không phải là một xã hội có một trạng thái tâm lý bị chia rẽ hay loạn tinh thần? giống như một Bác Sĩ Jekyll và ông Hyde. Chúng ta biết cái gì là bất thiện, tuy nhiên chúng ta tha thứ và thậm chí còn khuyến khích sự tăng trưởng của nó. Rõ ràng, dù muốn dù không chúng ta bị vương mắc vào đấy, và chúng ta lao vào theo ngọn thủy triều. ược lập trình và bị tác động bởi những người có thế lực trong phương diện truyền thông quảng cáo đại chúng, chúng ta đáp ứng điều khiển và thông điệp của họ. Mua cái này, mua cái kia. Ăn cái này, ăn cái nọ. Mặc cái này, mặc cái kia. Làm cái này, đừng làm cái đó. Cái này thô kệch và cái đó có tính chất đàn bà. Cái này đúng mốt và cái kia không. ây là lối sống tuyệt vời; đó là xã hội giàu sang đi đây đi đó bằng máy bay phản lực, một thế giới vui nhộn và tiêu khiển tuyệt vời. Xin thứ lỗi cho tôi nếu tôi có vẻ giống một người chỉ trích, một trò thể thao xấu, một nhà sư giận dữ đứng trên bục diễn giả ngoài trời cao giọng tuyên bố rằng ngày tận thế gần kề và đe dọa một xã hội suy đồi bằng lửa địa ngục. Nhưng bạn có thể đồng ý với tôi rằng có lẽ đó không phải là một ý kiến xấu, nếu thỉnh thoảng, chúng ta lùi lại một phút và nhìn vào tình hình thế giới, trạng thái tâm chúng ta và tình trạng cuộc đời chúng ta. Một số trí tuệ có thể nẩy sinh từ sự suy ngẫm đó. Chúng ta có thể đánh giá lại lập trường của chúng ta và hướng đi mà chúng ta muốn theo. Chúng ta theo đám đông hay chúng ta bỏ hàng ngũ? Và giả dụ tôi xin mượn một vần thơ của Robert Frost Hai con đường rẽ ra hai ngả trong rừng rậm và tôi – tôi đi con đường ít người qua lại. Và việc đó đã làm cho sự thể thay đổi hoàn toàn. Vâng, khi hai con đường rẽ hai ngả trong đường đời, bạn đi con đường nào? Con đường ít người đi – con đường của chánh niệm và trí tuệ, con đường của tình thương và từ bi? Xin hãy nghĩ về việc này, vì nó có thể làm sự thể hoàn toàn thay đổi. Nơi đất và nước Lửa và gió không tìm được duyên hợp, Dòng thủy triều đang tắt dần Vòng luân hồi không còn xoáy tít nữa Tâm và vật sẽ ngừng không còn gì lại nữa ức Phật MỘT NỤ CƯỜI NGỌT NGÀO NHẤT Khi chúng ta đã đi đến phần cuối cùng trong việc bàn luận về Thương Yêu và Cái Chết, tôi phải nói rõ ràng tôi không chút nào tự nhận là chuyên gia về sự sống, tình thương yêu hay cái chết. Nhưng tôi cố gắng chia sẻ một số suy nghĩ về vấn đề này với quý vị, những suy nghĩ về cách sống và chết bằng tình thương yêu và hiểu biết trên đường đời. Chính là đề tài tôi đã đưa ra, và tôi còn tiếp tục đưa ra, nhiều suy nghĩ về nó. Chính đề tài mà tôi tin rằng sẽ đem lợi ích cho tất cả chúng ta – vấn đề sự sống, tình thương yêu và cái chết. ương nhiên tôi không tự nhận là khôn ngoan và tôi biết tôi cũng có nhiều nhược điểm. úng là giống như người có ý định tốt đấy nhưng vẫn còn vụng về trên đường đời. Tôi cũng vụng về và vấp ngã trên đường đời. Nhưng mỗi lần tôi tự đứng lên, phủi bụi đi, cố gắng không than van hay khóc lóc, một lần nữa hướng mắt về đỉnh núi cao tít trên bầu trời, và tiếp tục với cuộc hành trình của sự sống. Tôi hy vọng rằng một số suy nghĩ tôi chia sẻ nơi đây có thể giúp ích một phần nào cho quý vị, chúng có thể soi sáng chút ít cho con đường của quý vị. Nếu chúng có thể cho quý vị một chút gợi ý và quyết tâm sống và chết bằng tình thương yêu và hiểu biết nhiều hơn, thì tôi sẽ rất sung sướng. Nếu chẳng may, những phần trong bài có thể làm mếch lòng quý vị trên bất cứ mặt nào, tôi cũng xin quý vị lượng thứ cho. Là con người, chúng ta có thể chỉ cố gắng – để phục vụ và chia sẻ. Chúng ta có ý định tốt, và cái nhỏ nhoi mà chúng ta có thể, bất chấp những hạn chế, tìm cách đóng góp cho một xã hội tốt đẹp hơn, đó là một điều hạnh phúc. Bất cứ lúc nào tôi nhìn lại, nó cũng cho tôi một niềm vui và an ủi khi biết rằng ít nhất tôi đã cố gắng làm nhiều mặc dầu nó chỉ có thể là một chút thôi. Và khi tôi chết, có lẽ tôi có thể nói với Thần Chết Này Thần Chết, bây giờ ngươi cứ thử làm đi, vì ta đã sống và thương yêu, và ta đã làm được chút gì cho đồng loại của ta". Và trước khi tôi lẳng lặng lẻn vào đêm tối, bạn có thể nhìn thấy vết tích mờ nhạt của một nụ cười trên môi tôi. Tôi sẽ mỉm cười. Một nụ cười ngọt ngào nhất lúc này Bạn sẽ thấy Tôi ra đi rất an bình vào đêm tối. Bạn có thể mỉm cười Với tôi không? Và nói - Chào Thần Chết Tạm biệt cuộc đời. CHÀO THẦN CHẾT, VĨNH BIỆT CUỘC ỜI Khi cái chết đến, vì nó phải đến, bạn làm thế nào để đối đầu với nó? Bạn có thể cười, nụ cười ngọt ngào nhất lúc đó "Chào mi - Thần Chết, Tạm biệt cuộc đời"? Vâng, bạn có thể gặp thần chết không chút sợ hãi mà còn can đảm và hiểu biết không? Bạn có thể chào nó như bạn gặp lại một người bạn xa nhau từ lâu, như thể một người nào đó gọi bạn đã lâu rồi và bây giờ bạn nhìn thấy, từ nơi xa đến? Rốt cuộc, chết không xa lạ gì với chúng ta; chúng ta đã sống và chết nhiều lần không kể siết, gặp hết tái sinh này đến tái sinh khác, sống đi sống lại trong luân hồi, cái vòng bất tận của tử và sinh. Vâng, cái chết, chúng ta có thể nói, chỉ là sự thay đổi của sự tốn tại, chỉ là tiếp tục chuyển động một lần nữa. Cuốn sách này nhìn vào sống và chết từ khung cảnh Phật giáo - làm sao chúng ta có thể sống đẹp và chết đẹp, làm sao chúng ta có thể làm đẹp đời sống bằng những giá trị đẹp của tình yêu thương, trí tuệ và từ bi, những thứ đó dẫn ta đến một chung cuộc đẹp, một cái chết đẹp. Tác giả, một nhà sư Phật giáo Mã Lai, đưa ra cách giải quyết và thái độ Phật Giáo với giá trị chung và phổ quát trước những câu hỏi muôn thuở về đời sống. Ông hy vọng những lời của ông có thể cho quý vị một số gợi ý về sự sống, tình thương yêu và cái chết. "Nơi nào Phật Pháp đã thăng hoa dù ở thành thị hay thôn quê, người ta sẽ có những lợi ích phi thường, ất đai và con người được bao trùm trong hòa bình. Mặt trời và mặt trăng trong sáng và rực rỡ. Gió và mưa sẽ đến thuận hòa, và không có thiên tai Các quốc gia sẽ phồn thịnh và không cần dùng đến binh sĩ và khí giới. Con người sẽ tuân theo đạo đức và hòa hợp với qui luật. Họ sẽ lịch sự và khiêm nhường, Và mọi người đều thỏa mãn vì không có bất công. Không có kẻ trộm cướp hay bạo lực. Người mạnh không bắt nạt người yếu và ai ai cũng có được phần của mình" ức Phật nói trong kinh Vô Lượng Thọ về sự trang nghiêm, thanh tịnh, bình đẳng và sự giác ngộ, theo tông phái ại Thừa. - Nguyên tác LOVING AND DYING Tác giả Tỳ Kheo Visuddhacara Trích đăng từ bản dịch "Chết trong an bình" của dịch giả Thích Tâm Quang * Tựa của BBT HLT- nguồn TVHS Nếu nhận thấy một trong những dấu hiệu này, hãy cẩn thận, đang có một "người âm" hoặc vong hồn đi theo bạn. Có thể bạn chính là người nhận được tình yêu từ những người đã "duyên âm" bám đuổiCó lúc nào bạn cảm thấy có "ai đó" đang đi theo mình không? Chuyện "duyên âm" hay chính là tình duyên giữa người sống và người chết đã không còn xa lạ nhưng chắc chắn vẫn khiến không ít người phải sởn da gà khi nghĩ tâm linh, duyên âm có thể được hiểu như mối duyên giữa người trần và những người ở thế giới khác mà thường thấy là các tà ma, vong linh, vong hồn lạc,... Cũng có thể đó là những người bị chết oan, chết yểu,.. chưa được siêu thì mối duyên này chỉ xảy ra với những người vừa mới mất, đã qua 49 ngày, họ sẽ đi theo những người "hạp vong" với tiền duyên được hiểu là mối duyên sâu nặng còn dang dở của một người trần với một người từ kiếp trước chưa đến được với nhau vì một trắc trở nào đó và họ sẽ lang thang đi tìm bạn cho đến nguy hiểm và cũng thật đáng sợ khi vô tình hay cố ý bạn bị "lọt vào mắt xanh" của một người đã chết, họ sẽ đeo bám bạn khiến cho bạn luôn có nhiều cảm giác bất thường. Trong khi đang sống ở cõi âm nhưng họ không hề nghĩ là họ đã chết, vì thế khi bạn đi qua những nơi vắng vẻ, nghĩa trang, hay nơi từng xảy ra vụ tai nạn, chết người thì hãy cẩn thận dù không chắc bạn có trở thành người bị duyên âm bám theo hay hãy cảnh giác trước những dấu hiệu dưới đây, nó cho thấy bạn đang bị "người âm" bám theo1. Tâm trạng vui buồn thất thườngBạn luôn có tâm trạng vui buồn bất thường, cảm thấy trong người có nhiều ấm ức, buồn bực dù rằng thực tế có thể chúng không đáng để buồn. Bạn hay mặc cảm, uất ức,..2. Khó giữ thăng bằng, chóng mặtNếu không phải là triệu chứng của bệnh tụt huyết áp hay thiếu máu thì chắc chắn rằng bạn đang bị ma ám hoặc người âm theo. Có lúc bạn sẽ thấy bồng bềnh, thật khó khăn để giữ thăng bằng hoặc choáng. Đây là những dấu hiệu rất đáng nghi ngại về hiện tượng tâm linh 10 dấu hiệu cho thấy nhà bạn có ma3. Thường nằm mơ thấy những chuyện liên quan đến dục vọngNếu những giấc mơ của bạn thường xuyên xuất hiện "chuyện ấy" thì hãy cẩn trọng, vì những người khi còn sống có ham muốn cao thì khi chết cũng rất có thể bám đuổi bạn. Điều này đã được chứng minh qua nhiều câu chuyện có thật. Thông qua giấc mơ chính là cách họ đang "giao tiếp" và liên hệ với bạn, hoặc cũng có thể hiểu là bạn đang "ngủ" cùng một người không ở thế giới này có thể dẫn đến hậu quả là có thể bạn sẽ bị bóng đè, khó thở, mặt tái nhợt trong giấc ngủ. Nếu điều này lặp lại nhiều lần, hãy tìm đến những người thông thuộc lĩnh vực tâm linh để nhờ giúp Hồi hộp bất an, nôn nóng không yênBạn đừng nghĩ rằng nóng ruột là cảm giác bình thường, nó có thể là linh cảm xấu của bạn về một sự việc nào đó có thể xảy ra. Tuy nhiên hãy cẩn trọng nếu những linh cảm đó không xảy ra, nó có thể là dấu hiệu bạn đang có duyên âm Tình duyên lận đậnNếu đường tình duyên của bạn thường xuyên xảy ra trục trặc hoặc luôn rất lận đận, chia tay không lý do khi yêu, vợ chồng không hạnh phúc, hiếm muộn,... hay cãi nhau,.. thì có thể là bạn đang bị vướng phải "duyên âm". Hẳn là có kẻ nào đó đang quấy phá mối tình của bạn khiến bạn vẫn chưa thể yên ổn trong đường tình thể nói, dù có duyên âm hay vong hồn bám theo thì đây cũng là những dấu hiệu chẳng lành, có thể gây nhiều tai họa dù lớn hay nhỏ đến bạn. Bạn có thể được người âm giúp đỡ về mặt công danh, sự nghiệp nhưng chắc chắn sẽ trắc trở trong tình duyên. Hoặc có thể nhiều tai họa đáng tiếc có thể xảy nhiên điều này vẫn chưa được khoa học lý giải và điều bạn cần làm là đề phòng tất cả những dấu hiệu xấu để tránh, dù sao những câu chuyện về tâm linh đã có nhiều người trên thực tế gặp phải và chưa thể giải thích được!Xem thêm

10 cách thấy vong hồn người chết